Dersim Bayragi..
Sey Riza

Dersim jenosidini
Anma Gunu
Her Yil

12 Temmuz

baner

1Mesut Ozcan AgitlarUsvu Asireti Lideri Kamer (Qemer) aga turkler tarafindan surgun edildi ve surgunde vefat etti (fotografi asagida)
Qemer Aganin oglu Findiq aga turkler tarafindan tutsak edildi Seyid Riza ve diger Dersim Liderleri ile Elazigda turklerin mahkemesinde “yargilandilar” Findiq aga Seyid Riza ile beraber idam edilen Dersimlilerden..Findiq Aga ve Qemer Aga hakkinda Yakilan Agit Kirmancki orijinali ile turkce cevirisi asagidadir

Kaynak:Oykuleriyle Dersim Agitlari 1- Ankara 2002
Sayfa: 158-162
Mesut Ozcan

Pile Asira Usvu Qemer Aga+1
Usvu Asireti Liderlerinden Findiq Aga 1937 Elazigda Seyit Rizayla turkler tarafindan idam edildi

 

HEWA FINDIQ AGA'Y
 

Ondero wusaro Ağa'e mı roj biye serdi

Ondero wusaro amo Fındıq Ağa'e mı roj biye serdi

Ale Wuse Zeng xete rusneno Qemer Ağa'yro

"Fındıq Ağa'e to teslim biyo, Koe Surr serde şel amo

Qonaxe tode cenc u cayil qırr kerdi

Torge şano Koe Surr leme cenc u cayile to qırr kerdi

Fındıq Ağa'e ho teşmil meke

Derd u merax tode yene bine topraxa hardi"

Ax leme roze, Qemer Ağa naleno: "Pepug mire bıvvano

Efkare dina mide yene bine topraxa hardi"

Önder perozo Ağa'e mı neme rozo

Cıvrayil Ağa vano: "Qemer Ağa gosro mine

Fındıq Ağa'e to dı-hire roj, Demenude tıfong berzo

Fındıq Ağa'y teşmil meke peniyede cencune mm u töre bira

sare dezo"

Çe Wusıv Ağa'yra xoryt restera baxe de mıno lerzo

Çe to Qemer Ağa'y bıveso

Teşmil meve Fındıq Ağa'e töre sare dezo

Kami zot de Fındıq Ağa'yro

Vake: "Şero teşmil bıvo, kafir dare erzo

Kafıro, zalimo, Fındıq Ağa'e to dare erzo"

Ax derdo derdo Fındıq Ağa'e mı derdo

Fmdıq Ağa'y teşmil meke, sarr bero cenge cvvamerdu

Tel amo Qemer Ağay're:

"Tesela to bıkuyo, Fındıq Ağa'e to darde kerdo

Karyd arda werte cencune to az ware tode neverdo"

De biye biye'Ağa'e mı biye

Wuşene Seyd vano: "Teşmil meve Qemer Ağa

Reyna giredame duzmune sere miye

Qemer Ağa gosro mine tıfong berze

Reyna giredame duzmune sere miye"

Wuşene Seyd vano: "Ez zon ke leme

Kafir ma beno bine daraxaciye

Ewro mara pers keno soxure Kırmanciye

Zalim mara pers keno soxure Kırmanciye"

Fındıq Ağa'e mı leme berdo bine daraxaciye

Fındıq dare meerze, sarr bero sere cwamerdiye

Ax leme VVuşene Seyd vano:

"Qemer Ağa na çiviye çevesae arde sare ma biye

Gosro mine tıfong berjime teke mıreme eve cvvamerdiye

Fındiq teşmil meke xısme helayiye"

Önder Ağxdad'o Ağa'e mı kemero

Fındıq vano: "Meke bawo tıfong berji mırodune ho bıkeri

Helayune kafiri ax dinade qırr keri"

Ax malo halo male zamane dinawo

Fmdıq vano: "Bakıle mı ez zonon ke

To biya seveve mı, ye ma peniyede idamo lawo"

Fındıq vano: "Bavvo çevesaer^e- ma peniyede idamo Iawo

Ax ez zonon ke fermane mawo"

Bira sodıro Fındıq Ağa'e mı sodıro

Fındıq persene xısme tawurano

Ax din u imane kafiri çino ardo hire ree esto dare

Ax zalimo gawuro vıle Fındiq lae ho vışiyo

Qewul nekeno Yejid'o, kafıro

Male dinae, dina betıvare

Hefe mı bero cenciya Fındıq'i

Hire ree la vışiyo tepa erzene dare

Na dina keşte nina buko dinaka betıvare

Vengdox: Sılemano Qız
Arekerdox: Mesut Özcan

 

FINDIK AĞA'NIN AĞIDI

Fındık Ağa, Yusufan aşireti reislerinden olan Kamer Ağa'nın oğludur. Kamer Ağa
teslim olduktan sonra, Fındık Ağa'nın da teslim olmasını ister. Fındık Ağa, babası Ka-
mer Ağa'nın isteğine uyarak teslim olur. Kamer Ağa hapiste ölürken, Fındık Ağa,
1937'de idam edilir.

 

Meret ilkbahar gelmiş ağam günler soğumuş
Meret ilkbahar gelmiş Fındık Ağam günler soğumuş
Ale Wuse Zeng mektup yazıyor Kamer Ağa'ya(l)
"Fındık Ağan teslim olmuş, Koe Surr'den(2> bir sel gelmiş
Senin konağında kim varsa kırmış götürmüş
Dolu vurmuş Koe Surr'a aman, senin gençlerini,

bilmezlerini kırmış
Fındık Ağa'nın sebebi olma, teslim etme
Bu dertler, bu merak senle gelir toprak altına"
Ah aman, bir gün Kamer Ağa inliyor
Diyor: "Pepug(3) ötsün bana
Bu dünyanın efkârı benle gelecek toprak altına"
Meret öğlendir, ağam gün olmuş yarım
Cıvrayil Ağa(4) diyor: "Kamer Ağa beni dinle
Fındık Ağan iki-üç gün kurşun atsın Demenanlar'la birlikte
Dur, Fındık Ağanı teslim etme"

Yusuf Ağalanin gençleri yetişmiş, sanırsın bağdır

Sen Kamer Ağa'nın evi yansın

Teslim olma, Fındık Ağan için başağrısıdır

Kim Fındık Ağa'ya beddua etti de

Dedi: "Gitsin teslim olsun, asılsın"

Ah derttir derttir, Fındık Ağam derttir

Fındık Ağa'yi teslim etme, el erkekler çenginin seyrine gelsin"

Tel gelmiş Kamer Ağa'ya

"Umudun kesilsin, Fındık Ağanı asmışlar

Bıçak girmiş gençlerinin arasına, evinde sağ kalan olmamış"

De gel gel Ağam gel

Vuşene Seyd(,) diyor: "Teslim olma Kamer Ağa

Tekrar bağlarız düzmemizi belimize

Kamer Ağa beni dinle, beraber kurşun atarız

Bir daha bağlarız düzmemizi belimize"

Vuşene Seyd diyor: "Biliyorum ki, aman

Bizi götürecekler darağacına

Bugün soruyor bize Kırmanciye'nin davasını

Zalim bize soruyor Kırmanciye'nin davasını"

Fındık Ağamı aman götürmüşler darağacına

Fındık Ağamı asmayın, el gelsin erkekliğin seyrine

Ah aman Vuşene Seyd diyor:

"Kamer Ağa, eviyanasıca, neydi bu başımıza gelen

Beni dinle, kurşun atalım, ta ki ölelim erkekçe

Fındık'ı teslim etme, o alaya bedel"

Meret Ağdad'tır(6) ağam bu kayadır

Fındık diyor: "Baba dur, kurşun atam

Alaydan sağ kalanı komayam, muradıma erem"

Ah ne haldir, dünyada ne zamandır

Fındık diyor: "Babacığım sebebim oldun

Biliyorum benimki sonunda idamdır"

Fındık diyor: "Baba eviyanasıca, bizimki sonunda iptir, idamdır

Ah biliyorum ki fermanımız çıkmıştır"

Kardaş sabahtır, Fındık Ağam sabahtır

Fındık'ı sorarsanız tabura bedeldir

Ah, dinsiz imansız kâfirdir

Ah o gâvur zalimi üç kere ipi atmış boynuna

Fındık'ın ipi kopmuş, kabul etmiyor Yezid'dir, kâfirdir

Vay dünya yalancı dünya

Acıyorum ben Fındık'ın gençliğine

Uç kere ipi kopmuş, yine de asıyorlar

Bu dünya kimseye kalmaz oğul, yalancı dünya

 

Seslendiren: Sılemano Qız

Derleyen: Mesut Özcan

 

Dipnotlar:

(1) Kamer Ağa: Fındık Ağa'nın babası. 1917-1918 Rus işgaline karşı aşiretiyle bir-
likte katılmıştır. Bu savaştan dolayı madalya alanlardan biridir. "Kamer Ağa, 1925 yı-
lındaki Şeyh Sait Ayaklanması'ndan sonra, 1926'da Elazığ valisi Cemal (Bardakçı),
Malatya valisi Bozan Bey aracılığıyla Ankara 'ya getirilip M. Kemal ile görüştürülen
aşiret reslerinden birid
ir." (Mehmet Bayrak, Kürtler ve Ulusal-Demokratik Mücade-
leleri, Özge Yay, 1. baskı 1993, Ankara, s.423) Ağıttan anlaşıldığına göre, Kamer Ağa,
Wuşene Seyd (Seyid Hüseyin, Seyd oğlu Hüseyin)'den önce teslim olmuştur. (Bkz. Se-
yid Hüseyin'in Ağıdı)

(2) Koe Surr: Dersim'de bir dağ adı. Türkçe karşılığı Kırmızı Dağ'dır.

(3) Pepug: Bkz. Çukur Ağıdı (Varyant 2) dipnot 4.

(4) Cıvrail Ağa: Demenan aşireti reisi Cıve Kej'dir.

(5) Wuşene Seyd: Bkz. Seyid Hüseyin'in Ağıdı.  -

(6) Ağdad: Baldan adıyla merkez ilçe Sütlüce bucağına bağlı bir köy. Bu köy Yu-
sufan aşireti reisi olan Kamer Ağa'nın köyüdür. Bir de Seyit Rıza'mn oturduğu Ağdad
isimli başka bir köy daha vardır. Dumantepe adıyla anılan bu köy, Ovacık merkez bu-
cağa bağlıdır.

(7) Fındık Ağa idam edilirken üç kere ipi kopar. Bu olayı o zamanın Dışişleri Ba-
kanı 1. Sabri Çağlayangil de doğrular. Çağlayangil anılarında: "...Bu sırada Fındık Ha-
fız asılıyordu. Asarken iki kere ip koptu..." demektedir. (Çağlayangil'in Anıları, Yayı-
na Hazırlayan: Tanju Cılızoğlu, Güneş gazetesi, 18-19 Ağustos 1989.Yezid ise islam
tarihinden bildiğimiz Muaviye oğlu Yezit'tir. Dersimliler "Yezit"
nitelemesini hakaret,
sövgü olarak kullanırlar.