Dersim Jenosidini Anma Günü 12 Temmuz
Ağır bir soykırımdan geçmiş biz Dersimliler, soykırımı bizim gibi yaşamış diğer toplumlar ve halklar gibi soykırımı kısa süre sonra araştırıp hem halkımıza hem de tarihe maalesef mal edememişiz. Hemen hemen 70 yıl sonra karınca kararınca bunu yapma çalışmaktayız.
www.dersim.biz sitesi henüz Dersim jenosidi internette tartışılmadan evel http://members.lycos.co.uk/amoraxo/ adresinde başlatıldı. Amaç Dersim jenosidi hakkında elimizde olan belge, bilgi ve fotografları internete aktarmak ve bunları Dersim toplumunun ilgisine sunmaktı. Halkımızın “kalbine” hitap etmek diye bir duşüncemiz var. Eğer halkımız kendi kalbinde “evet bu bir jenodiddir” der ise davamız kazanılmış olacaktır.
O zaman yani 3 yıl evvel “amoraxo” adresinde siteyi başlattığımızda tek bir konuyu asla tartışmayacaktık ve asla tartışmaya sunmayacaktık. “yarın güneşin yeniden doğup doğmayacağını tartışabiliriz ama ’38 jenosid mi değilmi asla hiç bir şart altında hiç bir zaman tartışılmıyacaktır” bu ana fikrimizdi.
Ikinci önemli konu Türklerden ve TC den her türden bir kopuş şarttı. Bunu siteye yansıtmak ana görevlerden biriydi ve hala geçerli…
Site büyümesinden sonra şimdiki yerine taşındı yani www.dersim.biz adresine.
Site iyi incelenirse eğer Dersim meselesi, coğrafyası ve “ulusu” her yönüyle düşünülmeye çalışılmakta ve böyle bir çizgiyi kararlı ve istikrarlı yürütmeye çalışmaktadır.
Anma günü ile ilgili büyük Dersim rüyası, bayrağı, milli marşı ve tabiiki
Dersim meselesiyle, davası ve fikriyatiyla uğraşan Dersimlilerin soru sorması son derece normal ve haklıdır. Gelen soru şu:
12 temmuz tarihine nasıl karar verildi?
Dersim hakkında düşündüğümüz her şeyde Dersimin tarihi ve anlatımlarını (sozlu tarihi, dini ve özellikle Lauki ) temel alınmıştır.
şimdi 12 temmuzu neden düşündüğümüze dair sıralamaya geçelim.
- Türklerin jenosidi ’38 yazında yaptıkları sabittir yani mevsim yazdır.
- 12 sayısı Dersim dininde kutsal bir sayıdır, 12 imamlar, kivrelikte 12 verilmesi, büyük kavgalar sonu (aşiretler arası) 12 kuruş gönderilmesi. Yani 12 sayısının önemi açıktır Dersim dini mitolojisinde.
- Dersim anlatımında Dersimin 12 ocakten oluştuğu anlatmaktadır.
- Dersim jenosid lauklarında 1938 soykırımını bizim insanlar kerbelayla aynı tutmaktalar ve “ma vake na kafiri ma kerdime topi beno kervela ma nezona ke kervela ardo tıka” dizeleri hem Dersimi Kerbelaya çeviren Türklerden bahs etmekte hemde 12 imamlara gönderme yapmaktadır. Bilinir ki Kerbela da çölde ve sıcakta yapıldı ve susuzluktan Ali taraftarlarının bir bölümü can verdi.
- Dersim de insanlar susadimi “ma kervela bime’ derler. Türkler de hem topladıklarına su vermemişler hemde kaçanlar nasıl olsa su içmeye gelirler diye su başlarını tutmuşlar, bakınız çena Qeme Cive Kejin anlatımına (Serce Xanım)
- 38 jenoside destanlarının en önemlisi olan dere laçi destanında hem gök yüzünde güneşin bile donduğu söylenmekte hemde bu gün dere laç de ölenlerin yeri cennettir deniyor ve bu diyor “Raa Hezreti Imam Usen de caye xo ceneto” deniyor.
- çukur beylerinin destanında gene “axlere çuxure sultan u vejiri pero pera giredayi … berdi vera kerte Mazgerdi vera tija amnoni xanim u axayi vındarnayi”deniyor hem güneşe sıcaklığa hemde Dersimin dini hafizasını anlıyan bilen “kerte Mazgerdi” den bahs ediliyor ve dini bir referansa gönderme yapıyor.
- Seter destanında da kellesi kesilen Imam Usen ellerinin 12 kişi tarafından bağlandığı ve yaz güneşinin altında başının kesildiği ve ölüsünün yarı toprak tas altına konulduğunu yarısının da dışarda bırakıldığı söylemektedir.
- Dersim janosid agıtlarında 12 imamlardan, yaz ayından, kivrelikten, sıcaktan çokça bahs edilmektedir. Isteyen bunları yeniden inceleyebilir. 12 temmuz kararı böyle bir arka plana dayanmaktadır. Aynı zamanda temmuz böceğinin ötmesi Dersimde hem sıcağın sembolüdür hemde ölen, öldürülen çocukları için ağlayan anneler için denir ki “tı vana biya pepuge je temuji vanena” yada sicaktan temmuzun çatladığına inanilir “temuz peqeno” .
- Dersim dininde her cuma günü tere yağı, un ve tuzla yapılan bir karışım bütün aile ölülerinin isimleri sayılarak ateşe atılır. Yanan tuz, yağ ve un karışımının çıkardığı kokunun gidip ölülerin ruhlarına kavuşması dilenir. Işte Dersim jenosidinde Türkler tarafından katliama uğratılan insanlarımıza böyle bir dini ayin gerekliliği düşünülerek bu oneri yapılmıştır. Yani yapılan bu öneri Dersimin “ruhuna” denk düşen bir öneridir ve bunun saat aksam 20.00 da düşünulmesi tesadüfü değildir. çünki gelecekte mutlaka TV ye sahip olacak Dersim toplumu bunu o saatte TV den naklen izleyebilir. Bu saatler de TV lerin en yoğun izlendiği saatlerdir.
- 12 temmuz kararı birde bir kaç pratik nedende içermektedir. Hatırı sayılır bir diaspora sahibi olan Dersim toplumunun Dersim jenosidini hep birlikte anmasi için gelecekte bir anıt veya bir anıt mezar başında, ki bu Dersim’de olacaktir, tarih bunu bize nasip edecektir, insanların işlerinden ve çocukların okullarından dolayi rahat gelebilmeleri de düşünülmüştür.
- Avrupa kapısında bekleyen TC eğer Avrupa Birliğine girerse, Dersim toplumu hemen Basklar gibi otonomisini AB ye resmi baş vuru yaparak istemelidir. Işte bu günün önemi o zaman daha belirginleşecektir. Yaz tatili olması ve insanlarımızın daha rahat Dersime gitmesi ve 12 temmuzu büyük Dersim haritasının her yerinde (Kocgiri mesela) anması Dersimin gücünü gösterecektir. Bu uzun vadeli plan da düşünülmüştür.
- Dersim için hem sitede yapılan öneriler hemde konulan yazılar Dersim halkına onun tarihi , dini, kültürel dokusuna asla ters düşecek bir konuma düşmeden seçilmektedir. Bu konularda son derece hassas olduğumuzun bilimesini isteriz
- Büyük Dersim düşüncesini ve fikriyatını yeniden üretirken onun tarihi kökenlerine dayanan ve onunla barışık ama aynı zamanda modern dunya ile de bağ kuran bir düşünce esas alınmaya çalışılmaktadır.
- Her şeyi tartışmaya sunan, ürün ortaya koymayan, üretmeyen ve Dersim kimliği ve fikriyatını güçlendirmeyen, ona hizmet etmeyen tartışmalar sitemizde asla yer almıyacaktır. Siteyi kurduğumuzdan bu yana yani 3 yıl içinde bu ilk açıklamadır ve öyle ümit ediyoruz ki daha çok açıklama yapmak zorunda kalmayız.
Saygılarımızla.
www.dersim.biz
17 kasım 2006
|