Dersim, Dersim Katliami, Kocgiri Dersim Jenosidi, Kocgiri Katliami, Dersimliler, Dersim 1938, Dersim Genocide, Kirmanc, Kirmanciye, Kirmancki

Dersim jenosidini
Anma Gunu
Her Yil

12 Temmuz

Tunceli vilâyetinin idaresi hakkında kanun

(Resmi Gazete ile neşir ve ilâm : 2/1/1936 - Sayı : 3195)

Kabul Tarihi 25.XII-1935
NO 2S84

İDARİ KISIM

BİRİNCİ MADDE — Tunceli vilayetine ordu ile irtibatı bakı kalmak vo rütbesinin salahiyetini haiz bulunmak üzere korkomutan rütbesinde bir zat vali ve kumandan seçilir.

Vali ve kumandan usulu veçhile Millî Müdafaa vekaletinin muvafakati alınmak şartile Dahiliye vekilinin inhası ve İcra Vekilleri Heyetinin kararüe tayin (Mimır.

3u vali. ve kumandan teşkil edilen Dördüncü umumî müfettişliğin de umumî müfettişidir.

ÎKÎNCÎ MADDE — Vali ve kumandan vilâyet umur ve muamelâtında ve vilâyet memurları hakkında, vekillerin kanunen haiz oldukları bütün salâhiyetleri haizdir.

Vali ve kumandan lüzum gördüğü takdirde vilayeti teşkil eden kaza ve nahiyelerin hudud ve merkezlerini değiştirir ve keyfij^Teti Dahiliye vekâletine bildirir

ÜÇÜNCÜ MADDE — Bu vilâyetin kaza kaymakamları ve nahiye müdürleri usulü dairesinde Millî Müdafaa vekâletinin muvafakati alındıktan sonra vali ve kumandalım inhası ve Dahiliye vekilinin tasvibi üzerine kararname ile ve orduya irtibatları baki kalmak şartile muvazzaf subaylardan dahi tayin olunabilir.

Bunların ve vilâyet kadrosunda iş gören subayların bak ve kıdemleri mahfuzdur. Buradaki hizmetleri askerî hizmetten sayılır ve maaşları rütbelerine göre. Millî Müdafaa vekilliği bütçesinden verilir.

DÖRDÜNCÜ MA.DDE — Tayini valive kumandana aid memurların ve müstahdemlerin harcırahları geldikleri yerden memur oldukları mahalle kadar verilir.

BEŞİNCİ" MADDE — Vali ve kumandan vilâyette kullanılan asker memurlar hakkında inzibatî bakımdan askerî kanunların kendisine verdiği disiplin salâhiyetini kullanır.

Diğer memurlar hakkında da ihtar vetevbih cezalarından başka kanunların inzibat komisyonlarına veıvliği maaş katı, kıdem tenzili salâhiyetlerini de resen kullanır ve bu cezalar sicile geçer. Sınıf tenzili ve memuriyetten ihraç cezalan inzibat komisyonu kararile tatbik edilir.

.Hâkimler kanunu hükümleri mahfuzdur. Ancak vali ve kumandan adliye memur ve katibleri hakkında hâkimler kanunu hükümlerine göre bunların âmirleri tarafından verilebilecek (-ezaları dahi tatbika salahiyetlidir.

.ALTINCI MADDE — l>u vilâyette umumî meclis vazifesini valinin veya tevkil edeceği zatın riyaseti altında vilayet idare heyeti azalarile kaza kaymakamlarından miirekkeb bir heyet görür. Daimî encüıneu işini valinin veya tevkil edeceği zatın riyaseti alımda defterdar, maarif müdürü, Nafıa başmühendisi veya bunların vazifelerimi görenlerden mürekkeb bir heyet ^örür. îefarei husnsiyei vilâyet kanuni;.um diğer hükümleri meridir.

YEDİNCİ MADDE — Vali ve kumandan lüzum gördüğü belediyelerde reislik vazifesini kaymakamlara ve nahiye Diüdlirlerine verebilir.

ADLI KISIM

Birinci fasıl Hazvrhh tahkik ah

SEKİZİNCİ MADDE — Hazırlık faîikikatfnda Cumhuriyet müddeiumumileri şalndîeri celpname i.İP davet öderler. Davete itaat ntmiyeıılerin kanunî akıbetleri dahi celpnamede gösterilir. Acele olan mevkuflu islerde Cumhuriyet müddeiumumisi celpname tnhlip ettirmeksizin mahkemenin kurnlchığıı merkez haricînde bulunan sahiciler için ihzar müzekkeresi verebilirler. Şu kadar ki bu müzekkere ile ihzar edilenlere Cumhuriyet ımkldehınnımiliğincc celpname ile gelen sahiciler hakkındaki muamele tatbik olunur.

DOKUZUNCU MADDE — Cumhuriyet müddeiumumileri hazırlık tahkikatında hâkimlerin haiz oldukları salâhiyetleri kullanırlar

ONUNCU MADDE — Hazırlık tahkikatında Cumhuriyet müddeiumumileri, maznunları ve sahicileri ayrı. ayrı veya toplu olarak birbirlerile yiizleştirebilirler.

ikinci fasıl Amme hukuku davası

ON BİRİNCİ MADDE — Cumhuriyet müddeiumumileri ilk tahkikata tâbi tutmaya lüzum görmedikleri işleri iddianame ile doğrudan doğruya mahkemeye verebilirler, ilk tahkikat icrası kanunen mecburî olan suçlarda dahi müddeiumumiler bu salâhiyeti istimal edebilirler.

ON İKİNCİ MADDE — Dava açılması izne bağlı olan işlerde izin verme salahiyeti vali ve kumandanındır.

Üçüncü fasıl ilk tahkikat . •

OX ÜÇÜNCÜ MADDE — Hâkimin reddine dair olan dileğin kabul edilmemesine aid olan kararlar katidir.

_§ ON DÖRDÜNCÜ MADDE — Hazırlık tahkikatında Cumhuriyet müddeiumumileri tarafından katil) hüzünle yapılan tahkik işleri ilk tahkikatta tekrarlanmaz.

ON BEŞİNCİ MADDE — İlk tahkikatın açılması kararı aleyhine itiraz edilemez

ON ALTINCI MADDE — 10. nen maddedeki salahiyeti sorgu hakimide haizdir.

. ₇ ON YEDİNCİ MADDE — Cumhuriyet müddeiumumileri ilk tahkikat sonunda ¹⁽*dianameleriiîi iki gün içinde yazmağa mecburdurlar.

ON SEKİZİNCİ MADDE — İddianame maznuna tebliğ edilmez.

ON DOKUZUNCU MADDE — Aagir cezayi müştekim .surların talıki-fe mcvkufen .yapılır ve bu mevkufların duruşmadan evvel tahliyelerine dair kararlar ancak valinin muvafakati ile icra olıuıur. Bu tahliye "-kararlarının tasc kına karşı itiraz edilemez.

YÎRMÎNOİ MADDE — Eski hale getirme talebinin reddine dair olan karar] kafidir.

YİRMİ BİRİNCİ MADDE — İlk tahkikat sırasında verilen tevkif kararlara maznun tarafından itiraz edilemez.

Dördüncü fasıl Durusma

YİRMİ İKİNCİ MADDE — Suçların tesbitine dair olan zabıt varakaları:

1 - Hangi senenin hangi ay ve gününde nerede tanzim olunduğunu ve yazanh
rııı resmî sıfat ve hüviyetlerini

2 - Yaka ve delilleri ve sucu vüeude getiren eşya ve âlet ve sairenin mahiye
ve miktar ve vasıflarım ve nerede ve ne suretle görülüb zabtedilmiş oldukların

3 - Maznunun isim ve hüviyet ve sıfat ve mahalli ikameti iîe ifadesini nrnhte^
olmak lazımdır.

Zabıt varakası tanzim eden memur ile maznun ve hariçten hazır bulunan-en a iki kinişe tarafndan imza edilir. Bu şartlan tamamen haiz olan zabıt ' varakalaı sahteliği sabit oluncaya kadar muteberdir.

Maznım zabıt varakasını imzadan çekiııirse sebebini el yazısı ile varakam altına yazıb imza eder. Tazı bilmezse çekinme sebebi hazır olanlar tarafından ya zılarak imza edilir. Sebebsiz istinkâf halinde de keyfiyet bu veçhile tesbit olunur Sebeb bildirilirse mahkeme o sebeblerinmalıiyetine göre tetkikat yapabilir. Bı zabıt varakasının sahteliğini iddia eden maznun mahkemeye sahtelik hakkıııd, kanaat verecek deliller göstermeğe mecburdur. Maznunun iddiasını haklı göste recek sebebîer karşısında zabıt varakasını imza etmiş olan sahiciler dinlenir ve ik tıza eden diğer deliller de toplanır. îşi sürüncemede bırakmak kasdi ile sahteli! iddiasında bulunanlara yol gösterenlerden 100 liradan aşağı olmamak üzere a§x para cezası alınır. Bu kimseler avukat veya. dava vekili iseler haklarında mercilerince ayrıca inzibatî ceza da tatbik olunur.

YÎRMÎ ÜÇÜNCÜ MADDE — 13, 19 ve 21 nci maddeler hükümleri duruşmada da tatbik olunur.

YÎRMÎ DÖRDÜNCÜ MADDE — Gecikmesinde zaruret bulunan haller dışında mahkeme icab eden tebliğleri yaptırarak iddianamenin verilmesinden itibaren nihayet beş gün içinde duruşma yapar.

Maznun subut delillerîle birlikte mahkemeye verilirse hemen duruşma yapılarak hüküm verilir. Mani sebebîer olmadıkça duruşma bir celsede bitirilir. Cünıhn-riyetınüddeiumuınisi do iddiasını aynı celsede beyan etmeye mecburdur.

YÎRMÎ BEŞİNCİ MADDE — Talik veya tehir müddetleri zaruret olmadıkça beş günü geçemez.

YİRMİ ALTINCI MADDE — Cumhuriyet müddeiumumisinin muvafakatile

Cumhuriyet müddeiumumileri veya sorgu linkimi tarafından zabtedil-iniş olan ifadelerinin okunmasile iktifa olunabilir.

YİRMİ YEDİNCİ MADDE — Delillerin toplanmasında]! sonra Cumhuriyet müddeiumumisi iddiasını hemen bilîdrir. Duruşjnanııı nniteaddid celseler sürmüş olması ve evrakın iefkika muhtaç bulunması gibi sebebleıie iddiasını scrdetmck için Cumhuriyet miiddeiumumisiue nihayet beş gün müsaadfi edilebilir.

yJ'RMİ SEKİZİNCİ MADDE— Maznun ve müdafiine müdafaalarım hazırla-malan için nihayet iki gün müsaade olunabilir. Hüküm, duruşmanın hitamından itibaren nihayet üç gün içinde bildirilir.

YİRMİ DOKUZUNCU MADDE — llbaylık içindeki ecza maljkemelerinde verilen Jjükümlcr tensize tâbi ohnayıb katidir.

OT UZ UXCU MADDE — Menkul ayın davaları ve icar müddeti biten mecurun tahliyesi davaları ve üç yüz lirayı geçmeyen alacak davaları üzerine verilen hükümler katı olub temyize tâbi değildir.

Beşinci fasıl Türlü hükümler

OTUZ BİRİNCİ MADDE — Vali ve kumandan emniyet ve asayiş noktasından lüzumlu görürse vilâyet, halkından olan ferdleri ve aileleri vilâyet içinde bir yerden diğer yere nakletmeğe ve bu gibilerin vilâyet içinde oturmalarını menetmeğe salahiyetlidir.

OTUZ İKİNCİ MADDE — Vali ve kumandan herhangi bir şahıs hakkındaki takibatın tehirine ve cezaların teciline salahiyetlidir.

Bu tehir veya tecil müruru zamanın islemesine mâni olmaz.

OTUZ ÜÇÜNCÜ MADDE — İdam hükümlerinin vali ve kumandan tarafından tecile lüzum görülmediği takdirde infazı emrolunur.

OTUZ DÖRDÜNCÜ MADDE - 7unceli vilâyeti içinde oturanlardan biri tarafından Elâziz, Malatya, Sivas. Erzincan, Erzurum, üüniüşane, Bingöl vilâyetlerine geçerek buralarda Türk ceza kanununun ikinci kitabının bilinci babının, ikinci ve yedinci babının birinciye 455 nci madde hariç kalmak üze3*e 9 neu babının birinci ve onuncu babının ikinci fasıllarında yazılı suçları işleyenler, bunların ortak ve yatakları ve }^yukarıda isimleri geçen komşu vilayetlerde işlenmiş olub Tunceli vilâyeti içinde işlenen suçlarla irtibatı olan suçlar Tunceli vi la e t indeki salahiyetli makam ve mahkemelerce bu kanundaki usule göre takib ve Muhakeme olunur.

OTUZ BEŞÎNCÎ MADDE — Bu kanunun hükümleri makabline şamildir. An-tak bu kamın meriyete girdiği tarihe kadar Temyiz hakkım kullanmış olanların evrakı Temyiz mahkemesince tetkik olunur.

OTUZ ALTINCI MADDE — Tunceli vilayeti merkezinde bir ağır ceza mahkemesi ile a.süye mahkemeleri ve kazalarda birer asliye .mahkemesi kurulur.

OT ÜZ YEDİNCİ MADDE™ Bu kanun neşri tarihinden 1 kanunusani 1940 tarihine kadar ineri olacaktır.

OTUZ SEKÎZÎXC_Î MADDE — Bu kanun hükümlerini îcra Vekilleri Heyeti yerine getirir*

31 kânunuevvel 1935

Cumhuriyet Reisliğine yazılan tezkerenin tarih ve numarası : 26 -XII-1935 ve 1/BOd

Bu  kanunun v.eşir ve ilânının Başvekilliğe    bildi
rildiğine dair Cumhur Reisliğinden gelen tezkere
nin tarik ve numarası                                        •      31-XII-1935 ve 4/1353
Bu kanunun   müzakerelerini   gösteren zabıtların    Cild       Sayıfa
cüd ve sayıfa numaralan                                         :       6        12

7 136.169,171,175 ÜB1