Dersim Bayragi..
Sey Riza

Dersim jenosidini
Anma Gunu
Her Yil

12 Temmuz

baner

    Dersim Soykirimi/Jenosid Agitlari

Biz Dersimlilere uygulanan Soykirim-Jenosidi Halkimiz onlarca Agitta dile getirmis hem turklerin Dersimde isledikleri cinayetler ve Soykirim hakkinda soylenen agitlarin tarihi 1870 lere kadar gitmektedir ama asil en cok agit 1938 Jenosidi ustune soylenmistir asagida bir kacini ornek olarak vermis bulunuyoruz ilerde MP3 leri eklenecak bazi agitlarin
Daha detayli bilgi icin bakiniz:
1- Dersim Turkuleri-Taye Lauke Dersimi -M.Duzgun Ankara 1992- 384 sayfa
2-Taye Kilame Dersimi-M.Cem Stokholm 1993 -317 sayfa
3-Oykuleriyle Dersim Agitlari 1 -M.Ozcan Ankara 2002-464 sayfa
4- Muhtelif Dersim Dergileri (Ware-Desmala Sure-Dersim-Munzur-Iskin-)
 

DERÉ LACI


Wela wela, wela yaman o
ordi gurlax amo
dormé ma qapan o
bexté Heyder u Demeni ré
kes xirave nevano
ordiye Tirki zaf o
cayé welaxe ma nédano
ma zuvini qirrkeme
cemé Mizuri cendeg u lesu ano
ondéri de dame péro
tede sin u siwan o

Deré Laci bivéso
Yivise mi gavan o
bira pérodé, na qewxa asire niya
merevé Kirmanc u zalimané Tirkan o
desté xo ra xo mecéré
sar ma ré qolaye vano
pepug béro biniso
céncuné ma ré biwano

Qemeré Heseni veré mixara de gino waro
malo séré min o beran o
Hesé Kali kuno qewxa
besliu ve dos ser ano
Hemé Civé Keji persené
xismé ordi u tawiran o
Yivisi xo sano Pulé Pil Xatuné
hem dano péro, hem qeydu vano
vano "tu hiré ordi onté ma ser de
axir din Islam o
desté Haqi dame péro
ordiyé to ra neferé néverdanu"

Deré Laci bivéso
Yivisé mi cet o
ordi gurlax amo
dorme ro ma gureto
desté xo ra xo mecéré
ma héfé az ve azé xo gureto
qirkeme qirnékeme
néqedino, ordiyé dewlet o
kam ke mara bimiro
cayé xo cenet o
Laci sero dame péro
asmé ra roz vineto
Ordi vireniya to dero
Yivisé mi xo bicarne kemere
ordi vireniya to dero, bao gori
xo bicarne peyé kemere
se ke polate giné ro Yivisé mi
eskeré Tirki kot ve dere
ka ma u piyé to ré bero
cigera mi xevere
vano "bao, pérode ma pérodime
meyité mi cameverde, tey bere"
dina de coru ontene nina
malé tarva cigera hare
ewro zor kerdo qolé heté Petere
Yivise mi kisiyo
eskere Tirki koto dere

Laci ver de Yivise mi suya hire
Lazé mi dest u boji semerné we
koto ra wérte tawire
biko lerze meke
ravér meso, rew memire
ordiyé na zalimi zaf o
dina ma sero kerda sojia sure
cé asiruné xayinu birijiyo
qirkerdena ma arda risvet u pere
sima ke teseliya xo ma ra gurete
meste-birro halé sima jé halé Hermenian o
ma do péro, héfé xo u hot bedeli gureto
merdena koy persena, ma ré saltanet o

Arekerdox: Zilfi

 AX WAYi, WAYi, WAYi

Ax wayi wayi,wayi wayi
Leminê leminê, leminê wayi

Asirenê çê-vêsaenê !
Nafa bêrê tufong berzê
Zalimê kiafirê Qaji Pasayi,
No zalim bi ve sebevê meyitê sima.
Dardi we hiris u dipadisayi,
Ora têpia sêrr ard Qolun u Qoçgirono,
-Leminê leminê-
Qozon u Seyid Rizayi.

Asirenê çê-vêsaenê !
Bi sebebê maê emserri,
Jê Xidirê Ali,
Jê Usênê Qeraman Agayi.
Têde Koê Dersim ra qirr kerdi
-Leminê leminê-
Aga u Bavayi.

No çê-vêsae qey newerdo
Niaz u qurvanê Qemerê Hemed Agayi,
Tirku ostori ardi berdi
Sarê Jêle sero fisti kayi.
Ewro de tim-mutaji nun ra cêvisiyê,
-Leminê leminê-
Niaz u sa u pêskês u rayi.

Ewro de gêdig serde yeno,
-Leminê leminê-
Çêfê çê Mamed Agayi.
Bi sebebê maê emserri
Cêr Xidirê Ali,
Asirenê çê-vêsaenê!
Cor Usenê Qeraman Agayi.
Têde koê Dêrsim ra qirrkerdi
-Leminê leminê-
Aga u Bavayi.

Aga u Bavayê koê Dersimi,
Zalimê Usenê Avdile Pasayi
Nê tayê kerdi pêskes
Mistafa Kêmalê Pasay rê rusnayi.
Asirenê çê-vêsaenê !
Direga wertê hard u asmeni biye,
Çê lazê Sawsên Agayi.
Xanimê dine ki goçkerdi,
Mara ravê, kertê Avzerdê vêsayi de rusnayi.
Azo ke pêy de mend,
Surgun kerdi, goçkerdi berdi
Qezon u Melmeketu ra fetelnayi.

Ne; piya verdayi, pi 've laji ra
Ne dae-mae 've çêna ra,
Ne qe-ke-nê, wae u dibirayi.
Pêro mazurên u hêsirên u,
?erivên ra qirr bi qediayi.

Na dawa ma dawa çêverê tuya
Xizirê serê dengiz u deryayi.
Na dawa ma, dawa çêverê tuya
To nêzu zona Tuzik Bavayi?
Bava na qesirê koti menda,
To çaê sarê xo kerdo binê cilê siayi.

Nê asirenê çê-vêsaenê
Bêrê sime diyarê Harsiya vêsaiye.
-Leminê leminê-
Tenga Memed u Mursa agayi.
Nê to qarsiyê dost u dismêni ra
Qonagê sipey virasti,
-Agayê mi, agayê mi-
Çitur nia caverdayi?
Xirava Heq'ya ke simarê vajiye,
Dest u payê sima girediayi,
Sima çekê miya xo kerdi ra,
Eve xo dêsti ra berdi
Pilemoriya vêsaiye de dayi.

Nê bêrê sime diyarê Tumê Gomê vêsayi,
-Leminê leminê-
Melulêniya hire xanunê çê Dursun agayi.
Nê bêrê sime diyarê Dagbegê vêsayi,
Qirrkerdi rezê çê Weliyê Khali ded u birazayi.
Pancirasê vêsayi de hêfê mibêro,
Nundaena çê ismayilê Sileman Agayi.
Nê bêre sime diyarê Tojinga vêsaiye,
Hêfê mibêro pil u qizê çê Boz agayi.
Askiregê vêsayi de
Hêfê mibêro kistena Xiroli agayi,
Mêçiya vêsaiye de,
Hêfê mibêro xanê çê Usen Agayi.
Nê bêrê sime diyarê Pardiya vêsaiye,
Hêfê mibêro lazê Dewresê Qemer bavayi.
Mazra vêsaiye de,
Hêfê mibêro domonunê çê Xidirê ivisi,
Hire rezunê çê Hemê Mistefayi,
Hire rezunê çê Ferat agayi.
Nê vilê Kewlê vêsayi de
Hêfê mibêro to Aliyê Khêki.

Asirenê çê-vêsaenê !
Pilemoriya vêsaiye de
Na vist u diteney ke qirrkerdi,
Kerdi zerê ju xendeki,
Zoni na ro serê zerra Ali u Mistefa agayi,
Pörtê panguleti cira veti.

Nê ve Puxtarunê vêsau vera
Aliyê mi,- Mistafayê mi,- ismayilê mihêniyo.
Nê bira no sene Qanuno korro-kutuko,
Na dewr wertê made têskil biyo.
Vêyvê dilazu juki pira
Ma werte de, qe pia nêbiyo.
Ne bira-bira yêmaê ma
Haq de çêverê kêsi nêkero,
Na rae qesasê Hermeniyo,
Lêyê medagi, topê kurasi, qalivê sovini
Kêsi rê nêsiv nêbiyo.
Ax meyitê kêsi nêamo
Verê çêverê kêsi de tenasuri ser nêniyo.

Dilegê ma ke cenavê Heqi ra esto,
izma des u hawt duwelu ju bo,
Jü roze Anqara de, sarê nê giawuri sero biqetiyo.


---------------------------------------
Arêker: Hawar Tornêcengi
Vatog: Memedê Mexsudi
Serre: 1979

 

ÇUXURE

Wayi wayi wayi Süli Axaye mý wayi
De wayi wayi Hesen Axaye mý wayi
Hequtala bývesno çe Celal Pasayi
Hequtala býnýzno bero çe zalim Celal Pasayi
Axlere Çýmýre xaným u axayi pero giredayi
Fiþt ra raye rusnay ap u ded u beg u býrazayi
Berdi vere Kerte Mazgerdi de
hata son tija amnani vera
xanim u axayi vmdarrnayi
Celal Bayari emir do
axýr makina kurmis kerde
Zalimi ver ra nay be ma ra
qoluncone ma de sýbiyane makino perrayi
Celal Bayari emir do axýr makina kurmis kerde
Zalimi verra nay be ma ra
qoluncone ma de sýbiyane makino perrayi
Süli Axa vano "Derde dinalige
mý de sono bine topraxa harde þiyayi
Dew u týmare ma jüvini ra bare kerde
bene sa dewiz u morevayi
Kýstena ma re bene sa
jü Ýmge sero reqeþiyayi
Çuxur a,Çuxur a Memed Axaye mý kemer o.
Çuxura merese Hesen Axaye mý kemer o
Elçiye býrusne Süli Axa ecele nevýndero bero
Celal Bayar meymano gýran o
emso nevýndeno ma sero
Süli Axa ax keno dano zonine xo ro
Tersa mý ke zalim ma befo qýrrkero
Hefe çe Qýrre Mewaliye Badi mara býcero
San o de san o Hesen Axaye mý san o
De san o san o Memed Axaye mý san o
Pepug u goyin roso Çuxure de
wejirone ma re býwano
Celal Bayar nistoro emso ma sero meyman o
Elçiye býrusne Süli Axay re
býraye ma wo pilo bero ma ra se vano
Celal Bayar çay u qewa ma nesýmeno
mara xori heredano
Cýxara esta werte beçýkane xo fetelino
ma de xayin niyadanö
Süli Axa vano derde ma gýran
pepug ma re býwano
Zerre mý terseno kafir di smenö kan o
Zerre mý terseno nafa kafir köke ma ano
Xaskar Xanýme vana "Efkar meke
mordemi ke xeta kerde
hot bedeli tepiya axýr dene xo dano"
Çuxur a Çuxur a Memed Axaye mý kare
Axlerone Çuxure goç gureto
sone vere Kerte Mazgerdi ware
Celal Bayari emir do axýr makina na ro
xaným u axayi tija amnani vera
jü roze cendegi este te výrare
Suli Axa vano "Býrayene efkar mekere
dina keþi de nina bos a be tivare
Cari u þiwane çeverone ma üste ra
zern u seme ma jüvin ra kerde bare"
Derdi de derdi Hesen Axaye mý derdi
Derdi wiy derdi Memed Axaye mý derdi
Derdi de derdi Süli Axaye mý derdi
Axlerone Çuxure göçe xo gureto
sone vere Kerte Mazgerdi
Axlerone Çuxure göçe xo gureto waye
xo þano vere Kerte Mazgerdi
Celal Bayari emir da axýr makina kurmis kerdi
Tija amnani vera Sultan u wejiri jü roze qýrkerdi
Süli Axa vano "Derde dinalige mý de amay bine hardi
Cari u þiwane çevere ma üste ra
dew u timare ma jüvin ra bare kerdi.
 

Vatox: Sýlenýano Qýz Areker: llawar Torne cengi
Lawike dersimi sayfa 93-95
M.Duzgun