E-Mail Adresi : info@dersim.biz
|
|
Dersim Logo Dzyn
|
|
Jenosid (Soykirim) Nedir?
|
|
Bu Site: Dersim Jenosidiyle ilgili yurutulen imza kampanyasini ve Dersim Jenosidi davasini uluslararasi mahkemelere tasinmasini destekler. http://www.f28.parsimony.net/forum68141/index.htm http://www.dersim38.de http://www.dersim38.org http://www.dersim38.com
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -26-
Dersim “38” Surgunleri “Bu Sehrin evlerinin duvarlari ve insanlarin yurekleri bu agir yuku hep tasirlar, nerden hangi yoldan bu sehre gelinse mutlaktir yolunuz Dersim “38” cikar, kacmak kurtulus degildir bu sehirde, bunu en iyi biz biliriz, kacmak inkardi ve jenosidi isleyen isgalci turklere teslimiyetti kacmayi deniyenler de oldu -denendi cokca- olmadi.”
|
|
Dersim Jenosidi Hakkinda 26 Gazete Kupuru Kaynak: Ulus Gazetesi 1937 "1938 yilindan elimizde hala Jenosidi haber veren herhangi bir gazete kupuru yoktur , bu tasaduf degildir aslindan normal , cunku Dersim jenosidi son derece planli programli bir soykirimdi ve 38 yilindan bolgeye gazeteci sokulmadi, ama 1937 yilindan Dersim hakkinda kabarik sayida yayin yapilmis anlasilan “vahsi”ve “yok” olmasi gereken Dersimlilerin soykirimi icin “Kamuoyu” hazirliklari yapilmakta yani turklerin bu oyunlari hep aynidir ilkin bir cani bir dusman yaratacaksin sonrasi kolay"
|
|
EMA LENGE (Roman) Av. Hüseyin Yıldırım ISBN: 91-973126-3-0 / MİTTANİ YAYINLARI 1999 Isvec
“Uzun süre silahların sesini duydum. Nerdeyse annemin altında boÄŸuluyordum. Kolumda ve bacağımda bir yanma ve acı var dı ama henüz vurulduÄŸumu ve annemlerin öldüğünü bilmiyordum. Silah sesleri kesildik ten soma vücudumun ıslandığım anladım. Annemin altından çıkmak için çok uÄŸraşüm ama beceremedim”
|
|
Kaynak: Seyhulislam Ebussuu Efendi Fetvalari isiginda 16.asir turk hayati Yayina hazirlayan: M.ertugrul duzdag 1972 istanbul --sayfa: 109-117 “sadece Ä°slam'ın Sultanının, onlara ait kasabavarsa, o kasabanın bütün insanlarını öldürüp, mallarını, miraslarını, evlat-larını alma hakkı vardır) ve bunlarun ba'de'l-ahz tevbelerine ye nedametlerine iltifat ve i'tibâr olınmayub kati olma (ancak butoplamadan sonra onların tövbe ve piÅŸmanlıklarına inanmamalı ve hepsiöldürülmelidir”
|
|
HACI BEKTAŞ-I VELİ ve KÜRT MESLEKTAŞLARI Kaynak: Alevi Kürtler Dinsel, Etnik ve Politik Sorunlar Baglaminda Erdal Gezik Birinci Basim: Mayis 2000, Kalan Yayinlari Ankara Sayfa: 141-176
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -25- Dersim Jenosidi - Saykirimi hazirliklarini yapan turklerinin iki fotografi 1-ulasim icin yol yapimi 2-yapilan ilk askeri binalardan birinin onunde bir askeri rutbelinin fotografi turklerin soylemleri “yollar yapiliyor, kopruler yapiliyor, kislalar yapiliyor ve medeniyet geliyor” Kaynak : anonim
|
|
Arşivê: Qemerê Civrailê Khêji Ca: Dewa Cıvê Khêji Gewreke de Tarığ: 1991, asma Qortqırane Saadê Tertelê 38i Lazê Cıvrailê Khêji Qemer Ağa Qaydkerdoğ: Ap Mursao Areyiz Qasete: 1-2-3-4 -5 Nuste Ismail Kilic kerdo Text
|
|
KIRMANCCA (ZAZACA) KONUÅžAN KÃœRTLER VE 20.YÃœZYIL KÃœRT DÄ°RENÄ°ÅžLERÄ°NDE ROLLERÄ° Munzur Cem Kaynak: www.gelawej.org
|
|
Some Remarks on Alevi Responses to the Missionaries in Eastern Anatolia (19th-20th cc.)i Hans-Lukas Kieser Basel, Switzerland Altruism and Imperialism: The Western Religious and Cultural Missionary Enterprise in the Middle East Middle East Institute Conference: Bellagio Italy August 2000 This paper is also published in Columbia International Affairs Online, Columbia University Press, Mars 2001
|
|
Dersim Jenosidi Baladi Nizamettin Aric’ten http://www.youtube.com/watch?v=zgJ_M6Ij9co umutrojhat; bu guzel calisma icin sag olunuz
|
|
Evîn Çîçek
Kürt Bedirxan Bey ve Kürdistan da farklı dini inançlara uygulanan kırımlar. “Bedirxan Bey, 1832’de, savunmasız 120.000 Kürd-Êzdî’yi katletmiÅŸtir.”
“Sunnu kurt beylerinin genelde turk-osmanli devletiyle isbirligi yapip baska dini azinliklarin katliamlarina katildiklari ve bunu araliksiz yuzyillar boyu yaptiklari tarihi bir realitedir, resmi kurt tarihi en azindan resmi turk tarihi kadar bu hususta inkarcidir ve turk resmi tarihinin kopyasi ve tekraridir. www.dersim.biz”
|
|
Ingiliz Devlet Arsivinde Dersim Jenosidi
Dersim jenosidini turklerin nasil islediklerine dair batinin “uygar”devletlerinin cok iyi takip ettiklerini bilmekteyiz, bati devlet arsivlerinin acilmasiyla Dersim Janosidinin bati devletlerine nasil yansidigi da gun isigina cikmaktadir ozellikle bolgede aktif olan Fransa ve ingiltererinin arsivlerinde Dersim janosidiyle ilgili cok belge oldugu bilinmektedir. Ingiliz Devlet arsivinden Dersim janosidiyle ilgili bir kac belge gormektesiniz Kaynak: http://f28.parsimony.net/forum68217/index.htm
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -24- Dersim jenosidine katilan bir turk askerin torununun, http://www.nihalatsiz.org/ sitesine aktargidi 5 adet fotograf ve dedesinin Jenoside katilmasindan dolayi aldigi madalyayi asagida gormektesinizDersim jenosidine katilan turk askerlerine verilen “tunceli” madalyasi hala gunumuzde bir suru turkun “ilham” ve “gurur” kaynagidir sanli serefli turk askerinin Dersimli kadinlari ve cocuklari kursuna dizme madalyasi… Kaynak: http://www.nihalatsiz.org/
|
|
http://www.youtube.com/watch?v=NBY71QvB8xE YouTube Video Paylasim sitesinde Dersim ‘38 ile ilgili bir cinevizyon, Elsadeniz ellerinize saglik...
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -23-
Denizli’ye Surgun Edilmis Iki Dersimli. Kaynak: Dersim Dergisi izmir tunceliler kultur ve dayanisma dernegi yayin organi sayi 2, Nisan 2003- izmir Sayfa: 38
|
|
ÇEVERÈ HAZARU/ Binler Kapisi AÇILIYOR Kemal Kahraman’la Röportaji Huseyin Arslan gerceklestirmis “Dersim inancı panteist deÄŸildir. Dersimliler GüneÅŸe, Aya, ırmaÄŸa ya da doÄŸaya tapmazlar. Dersim insanı örneÄŸin güneÅŸe saygı duyarken, ateÅŸe saygı duyarken, yüce bir daÄŸa saygı duyarken, bunları Tanrının varlığının ÅŸahitleri, ispatı, zuhuru olarak görür, birçok tanrı olarak deÄŸil. Bu anlamda da panteist deÄŸildir. Genelde Alevilikte ve özelde Dersim Raa Haq inancında batın ve zahir kavramları vardır: Zahir görünen dünyadır, görünendir; batın ise görünmeyen alemlerdir…” Kaynak:Dersim Kultur ve Etnografya Dergisi Yil 5 Sayi 7 Aralik 2006 (izmir tunceli kultur ve dayanisma dernegi yayin organi) Sayfa 134-142
|
|
Netherlands Kurdistan Society(SNK) Amsterdam Dersim Koylerinin Bosaltilmasi Raporu (1995) 68 sayfa (A4) Dil: Ingilizce “turklerle ayni gökyüzü altinda yasamak istemiyoruz” Dersimde türk demek: Dersime yanliz ölümü yanliz yok edilmeyi isteyen ve hep zülüm getiren bir devlet, bir halk demekti. Onlar zülmün ve kanin, haksizligin, isgalin temsilidir. Dersimin kutsal toraklarin da, onlar Kutsal topraklarimizda, her gun ruhumuzu cigneyen kara bir lekedirler.Zülüm, yikim ve kan ve gözyasi ve yakilan binlerce yillik köylerimizdeki postal izleri ve ates, kan izleri onlara aittir, yikik duvarlar, pupuk kusunun öttügü bom bos koylerin marifeti onlara aittir.Ve yer ve su ve gökyüzü sahidimizdir ki ;Kalbimizde ki o ses “turklerle ayni gök altinda yasamak istemiyoruz” diyor, bunca zülümden sonra, adiniz zülüm olsun, kan ve yok etme olsun“kilicla gelen kilicla gidecektir”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -22- Weliye Wusene Yimami (1889-1958) Sayire Hewa Dere Laci Kaynak: Tija Sodiri Dergisi Sayi 5 Sayfa 79-81 Yil: 1997 “Dersimin Onemli Sairlerinden Weliye Wusene Yimami (1889-1958) Dere Lacide Asira Demenu (Demenan asireti)Jenosidci turklere karsi Direnisini sonradan bir Destan olarak Dersim edebiyatina Kazandiran Sairlerimizdendir, bunun yanisiria Dersim edebiyetina bir cok agit kazandirmis sairimizdir”
|
|
Kaynak:Alevilik ve Kurtler 1997 Wuppertal Almanya Mehmet Bayrak DERSİM'DE KIZILBAŞ KÜRTLER Marjinalite (Aykırılaşma) ve Rafızilik Peter J. Bumke Sayfa 404-417 (Almanca'dan Çeviren: Müzeyyen Güzelgün)
“Dersim Dini Raa Heqi Hakkinda Bumke tarafindan 1970 li yillarda Mazgirtte yapilmis arastirma, arastirma Dersimin onemli ruhani ocaklarindan Seydanlari (Seydu) ele almakla beraber, genel Dersim dini hakkinda son derece cok bilgi vermekte”
|
|
Nazimiye Tetkik Seyahati Notleri
Kaynak: Altan 39/42 --1938 Istanbul Sayfa:46-59 Hayrettin Ozdal-Necip Erdem “Türk Okul sisteminin en azindan 1938 jenosidi kadar Dersimi yok etmek icin gelistirildigini bilmekteyiz, Dersim ’38 fiziki oldurmekti, ama turk okul sistemi Dersimin “RUHUNA” kast eden bir sistem ve Dersimlinin kalbine saplanan kahpe turk hanceriydi”
|
|
AŞİRET AŞİRET DERSİM
SEYFÄ° CENGÄ°Z Kaynak: Dersim Jenosidi Forumu: http://f28.parsimony.net/forum68141/index.htm
|
|
“Evro Dere Lacide Asmen’ra Roz Vıneto” Bir Fotograf Bin Kelimedir -22- Dere Laci’de turkler tarafindan esir alinip sonradan katl edilen Dersimliler..elleri bagli olan No:5 Dere lacideki direnisin Senbolu haline gelen Hese Gewedir... Kaynak: www.mamekiye.de
|
|
Kaynak:Vate Dergisi Sayi 1 yil 1997- Isvec Sayfa:5-20 Munzur Cem- Roportaj: Meme Jele Qeseykerdena Civrayîle Heme Dundî, dewa Heyderû KekliÄŸe ra: "ROZE VE ROZE PE MA XAPÄ°T, HATA KE MA QÄ°R KERDÃŽME" “werezaye Seyîd Hesenî, ey xo est uwe ke biremo. Çi esto ke beÅŸe nekerd, eskerî na pa kîst. Peye conî kî şî meyît kas kerd ard lewe uwe, sare ci ra kerd, çuwalo ke mîyane qatirî ra wo, est o çuwal; ma devam kerd.Tene ke mend ma zona ke Xide Heme Qizî kî kîsene. Ma ke hevikena şîme, na ra kî o guret tene senkek ma ra fîst durî, berd tolde, na pira kîst. Sare dey kî ze aye bînî ci ra kerd, est çuwal”.
|
|
Sinemilliler Bir Alevi Ocagi ve Asireti Kaynak: Kirkbudak Dergisi Sayi 6 Ankara, yil 2006 Sayfa: 19-59 Ayfer Karakaya-Stump
|
|
HEWA ALÄ°YÊ GIRMÄ° (SOXARÄ°YE) varyant 1-2-3 Arêker: Hawar Tornêcengi “Vazê “mêero, na zalımu dest mekuyo. Koê Dersimi yo gırso, phano! Tufangê ho berzo peyê phoÅŸtia ho! Hêfê mı bijêro! Ko 've koê Dersimi, bıra bifeteliyo”
|
|
Arker: Hawar Tornêcengi Vatoğê na (şüare), bırayê khalıkê mı Hesê Cengi'yo. “Ya de dina dina, Bıraê mı bağıre verde hêgayi. Zalımu kardi arde wertê Dêrsımi, AÄŸlerê Dêrsımi qırrkerdi qedenayi. Kiafıri kardia ma onte we, Sarebırnayme jê mal u gayi”
|
|
Derleyen Hawar Tornêcengi Kaynak: Berhem, Gulane-Payiza vırene 1991, Amor 11-12
“DaÄŸ taÅŸ acımdan tutuÅŸmuÅŸ yanıyor Bu karanlık delikte hiç sabah olmuyor AÄŸlama yavrum aÄŸlama Düşman sesini duyuyor”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -21- “yapilan butun zulum bizedir”
Fotograf Kaynagi Dersim 38 Froumu: http://f28.parsimony.net/forum68141/index.htm
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -20- Fotograflarin Kaynagi: Alevilik ve Kurtler 1997 Wuppertal Almanya Yayina Hazirlayan: Mehmet Bayrak Sayfa : 296 ve 300 “Dersimlilerin ilk fotograflarindan sayilabilecek asagidaki fotograflari 1911 yilindan Henri Rigs tarafindan “Dersim Kurtlerinin Dini”adli makalesiyle yayinlanmistir. Harputtaki Protestan misyoner Amerikan kurumunu ziyarete gelen Dersimlilerin ozellikle toplu cektirdikleri fotograf son derece onemlidir cunki bu fotografta Dersimlilerin kendilerine ozgu elbiselerini gormekteyiz (erkeklerin) bu elbiseler zaten fotograftadan gordumuz gibi Dersime ozgudur ve rengi beyazdir elbiseler genelde Dersimliler tarafindan kendi evlerinde dikilirdi”
|
|
Kaynak:Gundem Gazetesi Tarih:19.01.2007 Hazirlayan:Cengiz Kapmaz “Allah kimseye göstermesin gördüklerimi. Müslüman Müslüman'ı vuruyordu. Çocuklar birbirlerine sarılırlardı. Candı, ne yaparsın. Sonra çığlıkları gökyüzüne yükselirdi. Kanları sel olup akardı”
|
|
Dersim Bibliyografyasi Ertugrul Danik Kebecik yayinlari 1996 Ankara
1996 itibariyla Dersim Hakkinda 503 Bibliyografik Kaynak
|
|
Kaynak:Fethi Gurcan’nin Harbiyelileri Omer Gurcan Suvari Yayincilik Ankara 2005 Nezihi Fırat (12 Bölük 4331 Yaka No Lu Öğrenci) Anlatıyor Sayfa 133-142
Dr.Vet.M.Nuri Dersimi ile alakali ilginc bir anlatim, turk istihbaratinin Dersimiyi takibi onun yasami boyunca surdugune dair bir belge
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -19- Dr.Vet.M.Nuri Dersimi’nin Butun Fotograflari
“Nuri Dersimi Suriye'ye iltica ettikten sonra Dersim jenosidi hakkinda bazi calismalar yapti ve o zaman Suriye'deki Kurt liderler ve kurumlarindan pek bir destek bulamadi. Yanliz birakildi. Buna ragmen Nuri Dersimi, Dersime olan hasretini ve sevdasini asla yitirmedi. Ve Dersim tarihi icin son derece onemli bu iki kitabi kaleme aldi. Nuri Dersimi kendi deyimiyle vatan topraklarinin hasretiyle oldu ve “yad ellerde” topraga gomuldu”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -18- Dersim jenosidiyle ilgili asagida 12 fotograf gormektesiniz, bu fotograflar cesitli kitap ve dergilerden derlendi, yanliz bazi fotograflarin “hikayesi”nedir net bilinmemektedir, asagidaki her hangi bir fotograf hakkinda bir bilginiz var ise luften yazmayi ihmal etmeyiniz en kucuk bir hikaye veya bilgi Dersim Jenosidi ve onun tarihte alacagi yerini belirlemesinde onemli bir rol oynadigini unutmayiniz.
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -17- Besa Siaye “Demenu asiretinden, Dersimde silah kusanip isgalci-soykirimci turklere karsi savasan ve taninan iki bayandan biridir.Aleser Efendinin esi Zarife Xanimdan sonra silah kusanmasiyla un saldi, turklere karsi Demenu asiretinin kendi bolgelerini mudafaasina katildi ve turklere karsi verilen savasta un saldi Dersim halkinin kalbinde derenisin senbollerinden biri haline geldi”
|
|
Kaynak:Kocgiri Halk Kareketi 1919-1921 ilk baski 1975 4. baski 1992 Komal yayinlari istanbul Hazirliyanlar: Komal veya Rizgari “Dersim`in kuzey-batı parçasını oluÅŸturan Kocgiri turklerin osmanli imparatorlugunun yerine “cumhuriyeti”kurmalarinin arifesinde Kocgiri Dersim asiretleri ankaradan resmen muhtariyet-otonomi istediler.Turklerin cevabi hizli ve kanli oldu merkez ordusunu ve ozel kuvvetleri Kocgiriye yolladilar ve Dersimlilerin bu otonomi istemleri kanla bastirildi Kocgiri de ki turk uygulamalari aslinda Dersim 1938 de turklerin merkez Dersimde gerceklestirecekleri kapsamli jenosid-soykirimin da habercisiydi”
|
|
Dersimin Tarihi Mirasi Koc Mezar Taslari. “Bildigimiz ve tanidigimiz isgalci, jenosidci Turkler icin bu tur eylemler-icraatlar son derece normaldir. Ama tarih bize bunu bildirmektedir ki, Dersim halkina özgü mezar taslari turklerin isgalinden ve “bilimsel” tarih bildirimlerinden daha inatcidirlar. Dersim mezar taslari Dersimin onemli tarihi mirasini icermektedirler” Kaynak:Dersim (tunceli) hakkinda 1985 tunceli valiligi ve firat universitesi tarafindan Dersimde yapilmis bir senpozyum tebligleri kitabindan.
|
|
Dersim Katliamının Tanığı Asker: Mehmet Gunes Roportaj: Osman Acar Kaynak: http://www.kurdistan-post.com “Bir köy vardı. Ovacık tarafındaydı. Seyit Rıza'yı destekliyorlarmış. Bizi götürdüler o köye. Köyü insanlarla birlikte yakın dediler. Her tarafı alevlere verdiler. O esnada yangında kaçan bir kadının peÅŸinde bir kız çocuÄŸu aÄŸlıyordu. Üç-dört yaşında ya vardı ya yoktu. Kız çocuk cigerlerini yırtarcasına aÄŸlıyordu. Fakat bizim dilimizle aÄŸlıyordu. Kadın biraz bekledi. Kız çocuÄŸu anesine yatiÅŸecekti ki, kurÅŸunla yere yığıldı. Komutan kahkaha atıyordu. Dinime imanıma! Kız bizim dil ile aÄŸlamaya baÅŸladı."
|
|
Kaynak:Zazalar Uzerine Sosyolojik Tetkikler Hasan Resit Tankut Kalan Yayinlari 2000 Ankara “O zâlim Dersim'in kısır topraklan uÄŸrunda çok ÅŸeye katlanırlar. Ölürler, öldürürler, fakat Dersim'i bırakmazlar. Çünkü bu açılmaz daÄŸ kümesinin sakar tepelerinde ve çetin derelerinde tabiatın hari-kalannı ve esrann hayallannı tıpkı eski Allahlar kadar serbest ve korku duymadan sakınmadan seyredebiliyorlar.Çünkü onlar yalçın kayalar Allahlann durağı meÅŸelikler mukaddes seslerin kaynağıdır. Kam, Åžam ve Seyitlerin dolaÅŸtığı dereleri coÅŸkun seller ve Allahlann durağı sakaratlan fırtına topu bekler.Bu itibarla Dersim, ebedi hamileri ve daima muzaffer ruhanileri olan mübarek bir yurttur. Âşık onu öğerken bakınız ne demiÅŸtir:AÅŸiretler cömert hakkın rakına Munzur baba durmuÅŸ kablegâhına Sultan baba derler bunun ÅŸahına Seslenir topları, yeli Der sim'in”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -16- Nokta Dergisi 28 haziran 1987 Kapak sayfasi arti sayfa 11-23 fotograflar ve yazilar Yaziyi Hazirlayanlar:Aysenur Arslan, Hidir Goktas, Nadire Mater, Mahmut Ovur ve Seral Ozzeybek Fotograflar:Mahmut Ovur ve Seral Ozzeybek “yil 1987 ... tunceli’nin Halbori Koyu. Dersim’i kimi yasamis, kimi anasindan, babasindan ogrenmis”
|
|
Kaynak: Osmanlilar Devrinde Dersim Isyanlari Yazan Kurmay Albay Burhan Ozkok 1937 Askeri Matbaa 69 Sayfa ve Ekte 3 Kroki “Dersim'de cozume askeri bakmaktadirlar.Ve nihayetin de artik turklerde bir “kultur” sekli alan jenosidler zinciri , baska halklari bitirmek, temizlemek, yok etmek en sonunda,Dersim toplumunu da 1938 de bulmustur. Turklerin Dersimle ilgili planlarini seyhulislam Ebu Suud fetvalarini okumayan ve osmanlilarin Dersime seferlerini bilmeyen anliyamaz. Iste Kur.Binb Burhan Ozkok JUK raporunun evveliyatidir”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -15- Kaynak:Dag Ciceklerim (Anilar)400 sayfa Sidika Avar ikinci Baski, ogretmen dunyasi yayinlari 1999 Ankara Kitabin tumu: http://www.dersim.biz/SAvarDagCiceklerim.pdf “Sitede Sidika Avarin yayinlanmis kitabinin tümü, Elektornik olarak mevcuttur (asli 1200 daktilo sayfasidir kitap bunun bir ozetidir denebilir) Ve kitap dan belki daha da onemlisi fotograflar da simdi eklenmis bulunuyor. Bir Dersimli sairin dedigi gibi “yapilan bütün zülüm bizedir” Beyaz katliam Dersimlinin RUHUNA Türkler tarafindan yapilmis en buyuk saldiridir Evet Bizi RUHEN oldurmek istiyorlar Dersim dusmanlari.”
|
|
Kaynak:Oykuleriyle Dersim Agitlari 1 Dere Laci Agidi -Hewa Dere Leci Sayfa:100-104 Kalan Yayinlari 2002 Ankara Mesut Ozcan “Dersim “bedenine uflenen o ilahi ruh”olarak bilinmeli ki Dersim dini Raa Heqq de RUH asla olmez beden olur topraga karisir ama Ruh her zaman durmadan doner durur yeniden dogar iste bu noktada turk nazilerine sormak gerek Dere Lacide oldurduklerinizi gercekten oldurebildiniz mi?” “Bu daÄŸlarda ölmek Hem keyiftir, hem de saltanat bize Bu daÄŸlarda bizle ölenin Ahirette yeri cennet Bizimle beraber bu daÄŸlarda ölenin Ä°mam Hüseyin yolunda yeri cennet”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -14- “Albay Nazmi Sevgen yeminli bir Dersim dusmani olarak Dersim Jenosidine katildi. Onun istihbarat calismalarina ve cektigi fotograflarina bakilirsa calismasi Prof. Hasan Resit Tankut'un calismalarina denk dusmektedir .Bu calismalar 1926-28 yillarina tekabul etmektedir. Sevgen'in calismalari genelde istihbarat uzerinedir .Ve o sonradan Aliser efendiye duzenlenen suikastin de organizatorudur” Albay Nazmi Sevgenin yayinladigi 33 fotograf ektedir
|
|
Cime 38 ra Ju Pelge (Tertele Dersimi) Tij Yayinleri 2003 Istanbul Dr. Huseyin Caglayan Pelge : 207-232 Torne Sey Rizayi Rustem Polat Qeseykeno “Ye Sevvliya çena Sey Rızay. Ä°ye bin kuli merde. Vana,"Na mire qesey kena." Jü thomora ho menda, hondae ke, rotey mendo. Vana, "Mı cıra vake; ovvuke çina." Vake, "Va vındero." Vana, "Çena m', eke ÅŸikina, verâ mı bıçarne qulva!" Vana, "Ez qulva nezanon, kamji het dera?"Vana, "Heto ke roze sodıri vejino, u het dera. Eke beÅŸe kena, ÅŸikina mı bınÄž meyitu ra vezena, vere mı raçarne uza (qulva)." Vana, "Tene ez çolıs biyu ke, ver bıçarni, mı beÅŸe nâkerd."
|
|
Binbogalarda Dersim Dini Raa Heq’e Bagli Kurmanc-Kirdas (Kurt) Aleviler hakkinda 1906-1907 bir arastirma Kaynak:Alevilik ve Kurtler 1997 Wuppertal Almanya Mehmet Bayrak Sayfa 378-388- Hugo Grothe “Onbaşı Ahmed bir Kızılbaşın evine ayak basmaya önce pek istekli görünmedi,çünkü Peygamberin buyruklarını hiçe sayıp Ramazan ayında oruç tutmayan, ÅŸarap içen insanlar ona göre deÄŸildi. Köye dönerken de bana her mutaasıp Müslimanın hazırda bulundurduÄŸu türden, "yoldan çıkmışlar" hakkında aÅŸağılayıcı nitelikte öyküler anlattı, örneÄŸin kadın ve erkeklerin, rastgele birleÅŸtiÄŸi gece ayinleri gibi. KızılbaÅŸlarm bu ahlaksız davranışları konusunda dolaÅŸan bilinen öykülere ilaveten Ahmed, düğünlerde de düğüne katılanlar arasında serbest cinsel iliÅŸki geleneÄŸi sürdürüldüğü konusunda iddialarda bulunmaktaydı. Bununla da yetinmeyip, KızılbaÅŸlarm, evlerine misafir gelen Türke sundukları yemeÄŸin içine tükürdükleri masalını anlattı”
|
|
Adi: Xeycane (Hatice 1 (Bir) Yasinda Yer: Dersim -Nazimiye- Civarik Koyu Tarih: 1938 Yaz Ve ailenin diger 53 ferdi jenosidci turklerin katliamina ugradilar Ya da Civarik Koyunden Bertal Efendi Ailesinin hikayesi (Dr.Sait Kirmizitoprak’in Ailesi ayni zamanda) Kaynak:Dersim-Civarik Iki Uclu Yasam Peri Yayinlari 1998 Istanbul Huseyin Akar Sayfa:Kitapda Bertal Efendi Ailesinin Katl Edilis anlatimi daginik oldugu icin cesitli sayfalarindan derlendi “iki asker peÅŸine taktılar. Biraz sonra, beyaz bir entari giymiÅŸ, postalları ellerinde geldi. Nahiye müdürü; "bu ne hal Süleyman AÄŸa?" deyince -Bu hak yoludur, pir yoludur, erenler yoludur, Kerbela yoludur, böyle gidilir"
|
|
Usvu Asireti Lideri Kamer (Qemer) aga turkler tarafindan surgun edildi ve surgunde vefat etti (fotografi asagida) Qemer Aganin oglu Findiq aga turkler tarafindan tutsak edildi Seyid Riza ve diger Dersim Liderleri ile Elazigda turklerin mahkemesinde “yargilandilar” Findiq aga Seyid Riza ile beraber idam edilen Dersimlilerden..Findiq Aga ve Qemer Aga hakkinda Yakilan Agit Kirmancki orijinali ile turkce cevirisi asagidadir Kaynak:Oykuleriyle Dersim Agitlari 1- Ankara 2002 Sayfa: 158-162 Mesut Ozcan
"Bizi götürecekler darağacına Bugün soruyor bize Kırmanciye'nin davasını Zalim bize soruyor Kırmanciye'nin davasını" Fındık Ağamı aman götürmüşler darağacına Fındık Ağamı asmayın, el gelsin erkekliğin seyrine Ah aman Vuşene Seyd diyor: "Kamer Ağa, eviyanasıca, neydi bu başımıza gelen Beni dinle, kurşun atalım, ta ki ölelim erkekçe"
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -13-
CAPTAIN L. MOLYNEUX-SEEL, A Jorney in Dersim, (1911)
1911 yilindan Dersime bir gezi yapan SEEL’in ekte yayinladigi sekiz (8) fotografi gormektesiniz Ayrica SEEL ic Dersimin bir de haritasini cikarmis harita Dersim Neresidir basligi altindadir
|
|
Ethnic Differentiation among the Kurds: Kurmancî, Kizilbash and Zaza Paul White “Until the mid-1930s, the people of Dersim lived in a situation of unrecognised independence. Each tribe had its own assembly (meclis). Altogether, those assemblies made up Dersim's general assembly (Dersim Genel Meclisi). All the Kurdish tribes and armed units had to accept this general assembly's decisions (Hasretyan, 1995: 261). The Dersimlis had not submitted even when Dersim was named a kaza (district) by the Ottomans in 1848 (Molyneux-Seel: 1914: 67).” Kaynak: http://members.tripod.com/~zaza_kirmanc/research/paul.htm
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -12- 1938 Dersim Jenosidinden Sonra turkler tarafindan Surgun edilen binlerce Dersimli aileden Biri Kaynak: Hawar Tornêcengi’n Ozel Arsivinden Berhem Dergisi Sayi 5. Yayinlanmistir, 1989 Isvicre “Fotraf de Surgınê Dersimiyê 38i asênê. Hetê veri çhep de dewa Pilemoriye Çirig (SaÄŸlamtaÅŸ) ra Polat (Nufıse de „Rengo Arslan“ , werte de çêna xo Fatma Arslan, lewe de dewa Açireri ra ju Cênıke eve domani. Heto peyen de dewa DaÄŸbegi ra, çê Weliyê Khali ra Ju mordem u ju Hermete. Heto raÅŸt de ki Hermeta Rengo Arslani asena” “Fotografta Dersim 1938 sungunleri gozukmekte Onde sol tarafta Pulumur Cirig (saglamtas -tr-) den Polat (nufusta Arslan) ortada kizi Fatma Arslan, Fatma Arslanin ayninda Aceri koyunden bir kadin cocuguyla. Arkadakiler: Dagbeg (Pulumur) koyunden Weliye Khali ailesinden biri ve yaninda bir bayan en sagda Arslanin esi (Fatma Arslanin Annesi)” Serva na informasyon u Na fotrafe rindeki Wes u warbe Hawar Tornêcengi
|
|
Jandarma Umum Komutanlgi'nin yayinladigi Dersim Raporu ya da "Dersim Jenosidi El Kitabi" olarak adlandirdirgimiz JUK Raporunun orijinal Baskisinda cok ayrintili 1938'e kadar. Dersime isgalci turkler tarafindan yapilmis askeri harekatlarin askeri haritalari bulunmakta iste asagida bu haritalardan yedi (7) tanesini gormektesiniz raporda toptan 9 harita bulunmakta
Kaynak:Welat Serhedî Ozel Arsivinden (siteye ulastirdigi icin tesekkurler)
|
|
Jandarma Umum Komutanligi Dersim Raporu Kisaca JUK olarak Dersim Arastirmalalarinda belirtilen Aslinda “Dersim Jenosidi El Kitabi” olan bu rapor Gizli ve zata mahsus Kayit altinda 100 tane basilmis Bu bolumu surgun edilecek Asiret ve Kabile liderlerini icermekte Yanliz 1938’de turkler bundan vaz gecip listede olan butun aileleri Dersimde Oldureceklerdi… Kabile ,Asiret, Aile ve kisi isimleri turkler tarafindan “turkcelestirilmeye” Calisilmistir..
Kaynak: Dersim (JUK Raporu) Kaynak Yayinlari : Istanbul 1998 Sayfa:195-225
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -11- Kaynak: Ömer Kemal Ağar Tunceli - Dersim Coğrafyası İstanbul-Türkiye Basımevi 1940
L.M. Ozel Arsivinden
Kaynak: http://f28.parsimony.net/forum68141/index.htm
|
|
TANZÄ°MATDAN KOÇGÄ°RÄ° DÄ°RENİŞİNE Kaynak:Dersim Yazilari Sait Ciya Tij Yayinlari 1998 Istanbul Sayfa: 117-163 “Dersim güçleri askeri haberleÅŸmeyi saÄŸlayan telgraf hatlarını iÅŸlemez hale getirdiler. Çatışmalar giderek ÅŸiddetlendi, Ovacık ve Hozat kuÅŸatıldı. Dersim kuvvetlerinin direniÅŸi karşısında tutunamayan NeÅŸet paÅŸa, 4.Ordu komutanı ile haberleÅŸerek yeni güçleri devreye soktu.Yenihan, Zile, Erzincan, Refahiye, Tercan, KiÄŸi, Arapkir, Erzurum'daki Karahisar, Koçhisar, Hamidiye taburları 1 Haziran itibarı ile Dersim'e hareket etti. Hamidiye Alayı, Cibranlılardan oluÅŸan 36. Alaydı. Çatışmalar giderek ÅŸiddetleniyor, fakat Osmanlı güçleri ilerliyemiyordu. Hozat yolunu dahiaçamamışlardı. 4. Ordu komutanlığı baÅŸarısızlık karşısındaGeneral Mehmet Sami komutasında Erzincan, Refahiye, KiÄŸiyedeklerini de Dersim'e yolladı. 34. Hamidiye Taburu da harekete geçirildi ve Ovacığ'a ulaÅŸtı. Dersim'de büyük kuvvet birikmiÅŸti.”
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -10- Asagidaki Fotograflar Dersim yurtseveri (...) Ozel arsivinden Siteye, yollanmistir Yardimleri icin tesekkurler ve islerinde basarilar...
|
|
Dersim Dini “Raa Heqi” de ozgun bir Beyit-Dema Kirmancki ve turkce cevirisi Kaynak: Berhem Dergisi Sayi 6-7 yil 1993 Ankara Derleyen:Munzur Comerd Turkcelestiren:Mustefa Duzgun “BaÅŸkalarının aÄŸaları varsa BaÅŸkalarının beyleri varsa Benimkisi Sultan Düzgün e Kemeri'dir Duzgın oÄŸul, KureÅŸ'dir babası KureÅŸ'ın yerini sorarsan mekândır mekân KureÅŸ'in mekânından bana haber getirsin Haydi gel, haydi gel, haydi gel!”
|
|
turk liderlerinden M.Kemal Ataturk’un Trabzonda Dersim Jenosidi icin “Start”verdigi Harita harita Trabzon ataturk koskunde asili bulunmakta
|
|
AÅŸiretten Cumhuriyet’e iki alevi örneÄŸi: varto ve koçgiri Erdal Gezik
Kaynak:Kirkbudak Dergisi 2005 Guz /Ankara Sayfa:27-47 “Dersim yöresinden 17. yüzyıldan itibaren Sivas, Malatya, MaraÅŸ, MuÅŸ, Erzincan ve Erzurum gibi illere dağılan aÅŸiretler, iliÅŸkinin aksaması deÄŸil geniÅŸlemesini saÄŸlamıştı“
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -9- turkler tarafindan 1926 yilinda ankaraya davet edilip ve gorusulen Dersim Asiret Liderleri Sonradan Dersimde cogu turkler tarafindan katl edildi Kaynak: Vet.Dr.Nuri Dersimi Hatiratim (Dersim ve Kurt Milli Mucadelesine Dair) Ozge Yayinlari Ankara 1992 Yayina hazirlayan: Mehmet Bayrak Asagidaki Dip Not Sayfa: 232-233
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -8- Dersim jenosidiyle ilgili 1938 de bir turk gazetesinde cikmis karikatur turklerin katliama bakislerini gostermekte sade ve net Kaynak: Kurdistan Tarihinde Dersim Sayfa 304 Dr.Vet.M.Nuri Dersimi Komkar yayinleri almanya- ikinci baski 1990
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -7- Dersimi tunceliye ceviren ve 7 ilceye indirgeyen turkler sehrin insasini 1-askeri kisla: jenosidi gerceklestirmek icin 2-okul: jenosidden arta kalanlari asimile edip turklestirmek icin 3-lojman: turk isgalci personelin durmasi icin evler 4-camii: Dersimlileri sunnilestirmek icinfotograf kaynagi: www.mamekiye.de anlasilan fotograf 1930 sonlari -1940 baslarinda cekilmis
|
|
Dersim Jenosidine Giden Yolda Onemli Rol Oyniyan Mimarlardan biri K.Karabekir, Dersimlilere Kin ve Nefretini Hic Saklamadan Gizlemeden Yazmasi Acisindan Enteresan Bir Rapor. Raporun Diger Onemli Konusu Karabekirin en cok uzuldugu konu Dersimlilerin Ermenileri turk Katiamindan Kurtarma Noktasidir. Kaynak: Dersim Raporlari / evrensel basin Yayin 2005 Istanbul Hazirlayan Faik Bulut Sayfa : 196-218 Kazim Karabekîr Raporu (1918) Dersim isyanı ile ilgili istatistik! bilgiler*
|
|
Saan Aga “Bayraxtare” Kirmanciye Sero Ju Roportaj Kaynak : Dersim Dergisi Yil 5 Sayi 9 Subat 1999 Istanbul Sayfa: 52-59 “Mı be jü Khuresıci, qısle caverda, fotoÄŸrafa de Sa- ani guret Xozat ra gınayme raâ peyiser sonime Bes- puxar. Ma ke amayme pe qısle Xozati ra verdime ra ma serkerd ke Xıdırâ Lıli, Xıdıre Phırçoy jü ki Torna ibe Miste Sate ibrahim hae dot ra ene. Kince gonini pırae, Elemana Saani herine de ro, düzme fisega be durda Saani vıle de dardekerdaiya”
|
|
SALÄ°HLÄ° ‘de (Manisa) YAÅžAYIP DERSÄ°MÄ° DÜŞLEMEK (turklerin surgun ettikleri Dersimliler) “Bizi ilkin Hozat’a getirdiler, Hozat’tan Elazığ’a Elazığ’da kadın çocuk herkesi çırıl çıplak soyup saçlarımızı kestiler, saçlarımızı kestikten sonra bizi bir hamama koydular yıkanmamız için oradan SeydiÅŸehir köyüne götürdüler” Kaynak:Dersim Dergisi Yil 5 Sayi 9 Subat 1999 istanbul Sayfa: 39-44 Bu röportajı dergimiz adına; Hüseyin Ayrılmaz, Yeter Koçaslan ve Mehmet Durna gerçekleÅŸtirdi.
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -6- Dersim Jenosidini turkler uzun sureli bir hazirlik sonucu gerceklestirdiler ve ilkin Dersim liderlerini tutukladilar, 1937 yilinda Elazigda kurduklari ve yabancisi olmadigimiz “turk adaleti” kararlari sonucu bazilari asildi, asilmiyan liderler de hapse konuldu ve cogu turk zindanlarindan bir daha sag cikmadilar dahasi, kutsal Dersim topraklari bile naaslerina nasip olmadi iste bu resim turkler tarafindan olume mahkum edilmis iki Dersimlinin izmir zindaninda ki resmidir. Sag tarafta: Rosnage Koyunden Kaliye Hemedi Ailesinden Usen (Huseyin) Sol tarafta: Yusvan (Usvu) asiret liderlerinden Keki Aga Resim 1938 cekilmistir
Kaynak: Tija Sodiri Dergisi yil 5 Sayi 7 yil 2001/ Istanbul -Arka Kapak
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -5- Kaynak: Kurtler Isyan-Tenkil Hidir Goktas 1991 Istanbul – Alan Yayincilik Ek Fotograflar
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -4- turkler Tarafindan Kursunlanmis, Yan Yana Dizilmis ve Numaralanmis Dersimliler 1.Alisan Aga oglu Veli 2.Haydar Aga oglu Hasan Aga 3. Sirtikanli Mehmet 4.Sirtikanli Ahmet 5.Sirtikanli Ali Imha tarihi Agveren (Hozat)Köyü 28.4 1938
“Na Zalimu Ma Qirr Kerdime Cendege Ma Kerde Vera Tij U Wayi” (Lauka Xide Ale Isme) Kaynak:(...) Ozel Arsivinden
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -3-
“Biz dedik bu kafirler (turkler) bizi toplamislar kerbelaya getiriyorlar meger kerbelayi buraya getirmisler” Dersim 1938 Jenosidini anlatan bir Dersim agidindan, Dersimlilere gore turkler Dersimi Kerbelaya cevirmis kafirlerdir ve Dersim bir Kerbeladir 1938 de...
|
|
Dersim Jenosidi Hakkinda 1937 den 44 gazete kupuru turkler Dersimin tanimlamasini: vahsi, oldurulen, ele gecen , isgal edilen, cahil, seh-aga ve Dersim meselesinden bahs etmekteler kendi basinlarinda ozet: Farkli bir halk ve farkli bir toprak parcasini tabir etmekteler isgal edilmesi gereken. Jenosidden sonra 1953 de bazi gazate kupurleride eklenmistir.
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -2- Dersim Jenosidi ile ilgili Yeni Fotograflar, turklerin Dersimde uyguladiklari Jenosid ile ilgili elimizde cok az gorsel material var cekilen fotograflar ve gazete kupurleri genelde 1937 ye aittir asil jenosidin uygulandigi 1938 turk gazeteleri adeta “susuyor” ve hemen hemen hic fotograf cekilmiyor, Faik Bulut’un “Dersim Raporlari” adli kitabina eklenen bu fotograflar Dersim Jenosidi acisindan onemli gorsel belgelerdir. Kaynak:Dersim Raporlari -Evrensel basin yayin 3. baski 2005 istanbul Faik Bulut Ozel Arsivinden Kaynak gosterilmeden kullanilamaz
|
|
Dersim Jenosidi-Soykirimi Anma Gunu Her 12 Temmuz Gunu Saat 20.00 Sehitlerimizin Anisina Saygi Durusu ve Anilarina MUM Yakma
|
|
Erdal Gezık DoÄŸu AleviliÄŸinde Seyitlik ve Yakın Tarihte GeçirdiÄŸi DeÄŸiÅŸimler.* Kanak:Yeni BinyildaDersim Sayfa:58-69 almanya “1920 sonrası Cumhuriyet'in kuruluÅŸu ile seyitlerin çalışma alanları hızla daralacaktı. 1921'de baÅŸarısız Koçgiri isyanından sonra Sivas, Erzincan ve Malatya, 1925 Åžeyh Said isyanı sonrası ise Elazığ ve Bingöl'deki Kürt Alevileri Ankara denetimine gireceklerdi. 1924'te her türden tekke ve tarikat kurumlarına karşı yürürlüğe koulan yasa ile seyitlerin bu bölgelerde rahatça dolaşıp, çıralık toplamaları tehlikeli bir giriÅŸim olmuÅŸtu. Dersim'in bir bütün olarak ablukaya alınması onun iç nüfusu- nu da tümden zor duruma sokmuÅŸtu.
|
|
Yemos Xatune Qesey Kena I Hawar Tornêcengi - A. Ekber Çiçek Çıme (kaynak): Tija Sodiri-6, Gujige 1997
“Ax derdo derdo derdo, AÄŸgaê mıi derdo Qemer AÄŸgay hepıis ra mektuve rusna, vano: »Xortunê mıira kam weso kam merdo?« Yemos Xatune mektuve rusnena, vana: »Bao torê efkar nêvo, mele usto ra baÄŸgê tuyê AÄŸgdadi ra çerdo. QoçoÄŸgliyê zalıimi kardi arda wertê xortunê ma”
|
|
Jenosidlerin/Soykırımların Gölgesinde Türkiye’de Ulus Devlet Evîn Çîçek Not; Evîn Çîçek’in “Jenosidlerin Gölgesinde Türkiye’de Ulus Devlet” adlı henüz basılmamış olan araÅŸtırma kitabından bir bölüm. Ä°zinsiz alıntı yapılamaz, kullanılamaz. “Onlar konuyla ilgili olanları yanıltma baÅŸarısı gösterip, kendilerinin iÅŸledikleri bütün cinayetleri Kürtler iÅŸlemiÅŸler gibi yansıtırlar. Kırdıkları, sürgün ettikleri Kürt halkını suçlu olarak perdenin önüne yerleÅŸtirmeyi baÅŸarırlar. Dünya kamuoyuna soykırımcı bir halk olarak sunarlar. Sanki teÅŸkilatçılar Jöntürkler deÄŸilde, Jönkürdlerdi. Sanki Ä°ttihad û Terakki Partisi, I ve II.TeÅŸkilat-ı Mahsusa tümüyle Kürt önderler tarafından kurulup, bölümlere göre organize edilip, yönlendiriliyorlardı. Sanki 1914-18 arası katliamları yönetenler Balkanlı Enver, Talat, Cemal paÅŸalar ve çoÄŸunluÄŸu Çerkez konfederasyonuna baÄŸlı olan halklardan gelen onların çalışma arkadaÅŸları deÄŸildirler. Sanki 1921 Koçgiri Zerdüşt-KızılbaÅŸ Kürt soykırımını da Kürtler gerçekleÅŸtirdiler”
|
|
“Türk yönetimi tarihte gerçekleÅŸstirdigi soykırımlar ile Kürt halkıni da ekleyerek irkçı-soven politikası ile göçü, kaçiÅŸi, kaçirtilmayi, Asya'yi, Mezopotamya'yi KürtsüzleÅŸtirme, yerlilerinden arındirma, etnik temizleme politikasini, hep canlilar yakip yok ederek canlı tuttu. Kısacasi; Göçertme: soykirım-jenosid sözcügüyle tarif edilebilinir.Göçün yaraticılari, göçün birey üzerindeki etkilerinin bilimsel sonuçlarini da çok iyi bilen ve tecrübeli ustalarıdirlar. Her sey bilimsel olarak saptanmiÅŸstir. Sistemli, planlıi, programlı bir yok etme politikasıi mevcuttu” Kaynak: http://www.peyamaazadi.com
|
|
1-Turk Basininda Kisaca “Nineler Cetesi” Olarakgecen Emine Kiyancicek’in Anlatimi Dersim 1938 Jenosidine Uzanan Bir Durus... Kaynak: Ozgur Politika gazetesi 22.5.2006
2-Egeli Dersim sürgünleri Müslüm Yücel Mavi Sürgün 3 04-10-2001
|
|
Daê, mı hêfê to guret Gaziya Welat (Frankfurt a.M.), 1980, more 2, pelge 8, more 3, p. 10; Desmala Sure, more 10, Ocak 1994, pelge 5-8. ----------------------- Na noste seweta interneti kerd hazıir. Sıima ke nostê ho de qalê na nostey kenê (zitieren), hetê çıimêy ra na mecmua ra zuye bıinosê. Noste niya ra ravêr na mecmuau de vejiya: ------Daê, mıi hêfê to guret Qıirkerdena Dêrsıimi çıituri biye: Saadi qesey kenê Qeseykerdog: Ali Başar, Duisburg 1976 Nosto: Dr. Zılfi Selcan Kaynak: http://www.radiozaza.de
|
|
SOYKIRIM SONRASI DERSİM Haydar Işık Kaynak: http://www.haydar-isik.com
“Türk askerinden nefret ediyorlardi. Su veya ayran isteyen askere verilen tas, ya kalaylaniyor, ya da kum ve külle defalarca yıkanıyordu. “Tırk” ve “Eskere Tırk” kelimeleri hakaret olarak kullanilirdi. Nefret Dersim dagları gibi yüceydi”
|
|
Dr Ali KILIÇ NAMA DAYIKE, MELEKA HEMEDE MÄ°IRZALÄ°IE SILEMANÄ°I’RE
Diyarbekir,Seyrantepe Mespıisxane Eskeria Tirku Asma Amnunia Vıirene 1973
Dakıile, Dakıla mı, Mela mi,Dayé Kaynak: http://www.pen-kurd.org |
|
Kaynak: Kurt Millet Hareketleri ve Irakta Kurdistan ihtilali Sayfa:80-88 Apec Yayinlari 1997 isvec Dr.Sait Kirmizitoprak “Hiç şüphesiz, Dersim'de iki yıl fasılasız bir ÅŸekilde devam eden savaÅŸ, bütün Kürt tarihinin en acı, en kanlı ve korkunç bir sayfasını teÅŸkil eder. Kuvvetlerin mukayese kabul etmeyen insan ve malzeme nisbetsizliÄŸi, Der- sim'in dış dünyadan son derece uzak ve tabii hudutları dolayısıyla da dört bir tarafından rahatlıkla muhasara edilebilinir durumu, Kürdistan'ın diÄŸer bölge- lerinin daha önce kısa zaman aralıklarıyla patlayan Kürt direnme savaÅŸları boyunca ve sonrasında, son derece zarar görmeleri ve yorgun düşmeleri... Bunlara, o tarihlerde Nazi Almanyası'nın bütün dünya için arzettiÄŸi tehlike dolayısıyla, herkesin kendi derdiyle meÅŸgul bulunması ve tüm dünyanın ilerici ve hür devletlerinin Dersim katliamına benzer durumlarda seslerini çıkarama- mış bulunmaları da eklenmelidir.”
|
|
T.C. Devlet liderlerinden I.Inonu’nun Dersim “Kasabi” a.alpdogan’a yada turklerin Dersim jenosidini icraa etmeleri icin tayin edilen turk “Heinrich Himmler” yolladigi telgraf Kaynak:Munzur (Dersim Etnografya Dergisi ) Sayi:23/24 Kapak -Yil 7 2005 Ankara “BaÅŸladığımız Dersim ıslahatı iÅŸini tam muvaffakiyetle bitirme- miz için icap ettikçe her türlü yardımları yapmaktan geri durmayaca- ğız. Ä°ki üç sene uÄŸraÅŸmak icap edeceÄŸini tasavvur etmek muvafıktır. Bil- hassa, kışın dahi askerî vaziyet ve hakimiyetimizi muhafaza etmemiz ve belki, ÅŸimdiye kadar yapılan sel seferlerinden farklı olmak üzere kaşın ufak mikyasta harekât yapmaklığımız icap edecektir”
|
|
Celile Celil Kaynak: Degisik Yazarlarin Dusuncesi Isiginda Yeni Binyilda Dersim Sayfa: 70-80Yayina Hazirlayan A.Dersimi Kendi yayini Almanya 2000 19. Yüzyılın 50-70 (1850-1870) yılları arasında Dersim Kürtler (Rusya Kaynaklari acisindan enteresan bir yazi) ”1876'da, Rusya ile Osmanlı devleti arasında savaÅŸ baÅŸlamadan önce, Erzincan, Kemah, Kuzican, Ovacık, Mazgirt, Kuruçay ve Hozat kazaları Dersim'in esas idari bölgeleri idi. Bu ilçeleri, Türk makamları tarafından tayin edilen Kürt kaymakamları yönetmekteydi. Kuzican Hüseyin Beyin, Ovacık Kahraman AÄŸa'nm, Mazgirt Hüseyin AÄŸa'nm, Kuruçay Yusuf AÄŸa'nm, Hozat Mansur AÄŸa'nm idaresi altında idiler.Dersim'in iç bölgeleri gerçek anlamda bağımsızlığını koruyordu. Kaymakam Türklere vergi veriyor ise de, Åžeyh Süleyman idaresi altında bulunan Dersim'in merkez bölgesi, Türk hükümetinin otoritesini tanımayı ve onlara tabi olmayı reddediyordu”
|
|
1937 isyanı Hakkında Bir Amerikan Yorumu: ABD Elçisinin "KÜRT AŞÎRET İSYANI" Raporu "AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ BÜYÜKELÇİLİĞİ İstanbul,Türkiye, 25 Haziran 937 Konu: Daha önce Dersim olarak bilinen Tunceli vilayetinde başgösteren Kürt aşiret isyanı. Sayin Dışişleri Bakanı; Washington D.C. Kaynak: Amerikan ve Ingiliz Raporlari Isiginda Dersim Dr. Suat Akgul Sayfa 52-55 -Yaba Yayinlari 3 baski 2004 istanbul
|
|
Name mı Beser ArÄŸal Kaynak:Munzur (Dersim Etnografya Dergis) Ankara Sayi 23-24 yil 7 2005 Sayfa 19-25 Huseyin Cakmak “Ağır makna na ro, gemme taramıs kene, qersuni vorene. Mal u doÄŸuri biyo horre horre iye ke gınene ci démdinera hard iye bin ki ramene. Ma tersayme, çena xale mı ez estune ra phoÅŸta ho, me ho est ve gemme. Kotme derre. Ma derre ro ho nave ro, heni derre ro derrero ÅŸime waru. Åžime ke waru de kes çino. Pero ÅŸiye. Ma unca kotme derre ho nave ro eve a hal some dewe. Dewe ki düriya. Eve lıngu raa roza. Ma ÅŸime dewe ke çı ÅŸime, dewe fiÅŸtera cı, bon pero vesne, kıle hona teyra. Mılet péro tever ra u”
|
|
Mira vane WuÅŸene Bore Bineni QeseykerdoÄŸ: WuÅŸene Bore Bineni ArekerdoÄŸ: Hüseyin çakmak TariÄŸ: 01-08-1996 Ca: Kemerobel ArÅŸiv: Vakqfe Dersime Äžulanda Kaynak: Munzur (Dersim Etnografya Dergisi –Ankara 16, yil 2003/4 sayfa 44-52,)
“Hesene Gewere ke pi cene, pero qelfi jüminra giredane finera raye. Werte de Kalu ki este. Rayver Seyid aÄŸay vatene, pile Kalu vi, o rayera kuno. Esker uza sare dey cira keno. Hesene Gewere niadano ke bine gulera sare birnene, rayver can erzeno, cerenora esker vano o mal niyo, qulo, qul bine gulera nie peye vilira sare birino. Esker sare cirakeno, tey cene” “. Vake esker vervine, ÅŸime Laç, kot me dere ke jü cınike kiÅŸiya, laze ho, davadeve di ser devi, jüyo de kezik, lewedero. Hore qum de kay keno, teneke kay keno, sono meyite mua ho ser tene cizik lino, uncia kay keno. Reyna lino ceronara qum kay keno. Ma vinetme tey niadame. YüzbaÅŸi vake, qarçe ci meve, o hove ho mireno. Tene seker dave esker vake bere lewede rone. Qese hona fekte vi, onbaÅŸi ÄŸil bi, sungi werte berkune lazekte kerd pede. Seke sunki kotve werte bérkune lazeki, cijila lezek hard u asmé lone kerd.”
|
|
Dr Suat Akgul’un (Yrd.Doc.Dr.Og.Bnb.Suat Akgul) Kurt halkina ve Dersime Karsi 1999 yilinda kaleme aldigi, Genelkurmay askeri tarih ve stratejik etud baskanligi yayini olan dergide cikan yazisi asagidadir Ozel harpci “Dr” Suat Akgul’un yazisi hic bir soruya yer birakmamakta Dr.Suat Akgul Dersim’ile ilgili iki kitap yayinlamistir (Amerikan ve ingiliz Raporlari isiginda Dersim ve Yakın Tarihimizde Dersim Ä°syanları) onun Dersimle ugrasi “gonullu” degil bir gorev oldugunu bu yazida daha iyi gormekteyiz, istihbarat uzmani Jandarma Albayi Nazmi Sevgen ve Dr.Suat Akgul “Gorev” yapiyorlar turklerin ebedi Dersim dusmanliginin “masa”sefleri..
ATATÃœRK DÖNEMÄ°NDE BÖLÃœCÃœLÃœK VE BÖLÃœCÃœLÜĞE KARÅžI TBMM'CE ÇÖZÃœM ÖNERÄ°LERÄ° Yrd.Doç.Dr.Öğ.Bnb. Suat AKGÃœL KaynakGenelkurmay askeri tarih ve stratejik etud baskanligi yayini Kasim 1999 Sayfa 59-69- “Özellikle köylerde ve diÄŸer yerleÅŸim yerlerinde vatandaşı devlete ısındıran, güven veren, saygı duyan bir yapıya kavuÅŸturmak için etki ve propaganda gücü olan insanlardan yararlanılmalıdır. Bunlar öğretmen, imam ve komutan olarak büyük bir sempati yaratabilirler. 1939-1959 yılları arasında Elazığ, Tunceli ve Bingöl bölgesinde büyük bir fedakârlıkla görev yapan idealist öğretmen Sıdıka Avar'ın anıları "DaÄŸ Çiçeklerim" adlı kitaptan öğrenilerek örnek dersler çıkarılmalıdır”
|
|
Kaynak:Amerikan ve Ingiliz Raporlari Isiginda Dersim Dr.Suat Akgul (Yrd.Doc.Dr.Og.Bnb.Suat Akgul) Not: Her ne kadar Suat Akgulun isminin onunde “Dr”olsada o Asker kokenli bir zattir..Oyle anlasiliyor ki ozel harpci Jandarma Albayi Nazmi Sevgen’nin biraktigi isi daha profesyonel devam ettiren “genelkurmay askeri tarih ve stratejik etud baskanligin” da veyahut TSK de ozellikle “Dersim Psikolojisiyle” ograsan bir “masada” uzman olarak calistigi buyuk ihtimal.. gunumuzde “disa” yayin hazirliyan onemli ozel harpcilerdendir ozellikle “Dersime” kafayi takmasi bu isin onun calistigi bir “Guruba” havale edildiginin gostergesidir ki hem MIT’te hemde TSK nin belirli yerlerinde ozel Dersimle ugrasan guruplarin olusu tartismaya bile gerek yok iste “Dr” Suat Akgul bunlardan biridir… Yaba Yayinlari – Istanbul- 3.baski 2004 Sayfa: 32-36 Not:Tercume ne kadar “dogru” yapilmis bilemiyoruz onu ancak belgenin ilgilizce orijinelini bulmakla mumkun, bu acidan Dersimli arastirmacilara is dusmekte.. “Her bir kabile diÄŸerlerinden bağımsız olup bir kısmı hemen hemen Hükümetken de bağımsızdır. Alınsa da, bunlardan, bilhassa mıntıkanın iç kısımlarında yaÅŸayan kabilelerden pek az asker ve vergi alınır. Bir kaç yıl önce bunların arasından asker alıp "Hamidiye Alayları" kurmak için çok çaba sarfedilmiÅŸ fakat Kürdler önerileri, alay düzenlemeyi reddetmiÅŸlerdir. Bunların deÄŸiÅŸmez amacı Osmanlı Hükûmeti'nden bağımsız olmaktır ve 50 yıl önce yabancı himaye saÄŸlama ve Türkler'den kurtulma umuduyla Amerikan Misyonerleri tarafından Protestan olarak kabul edilmeleri için bir hareket baÅŸlatmışlardır”
|
|
Dersim Dili Kirmancki (zazaca) Onundeki tehlikeyi gosteren Enteresan-ironik bir yazi Kemalizmin kopyasi olan ve adina “Khurmanc Kemalizmi” dedigimiz “Lehcecilik” safsatalarini turkler gibi 30-40 yildir kirik plak gibi calip soyleyenler ozellikle okumali bu yaziyi... “Bu noktada lehçe anlayışsı çok önem kazanıyor. Lehçe teorisi laf olsun diye savunulmuyor. Lehçe teorisi sadece dilimizin tarihsel geçmisini inkar etmiyor, bugününü ve geleceÄŸgini de ipotek altına alıyor. Dilin özgürlesmesini engelliyor. Bu tespit aynı öçüde olmak üzere Türk ve Kürt lehçe siyaseti için geçerlidir. Belki de bazilarıi diyebilirki, Kürt Lehçe Teorisi Türklerinki gibi degil. Ne yazık ki böyle düşünenler ya safdilikler (-Ma zonê xode vanime, mordemo bê kav.) ya da dersini iyi çalısmıslar, bir halkın önce nereden bitirilebilecegini biliyorlar” HEDEFTEKÄ° DIL Sait Çiya Kaynak:Munzur Gazetesi Yil 3 Sayi 44
|
|
Veyva Wusivê Ale Koyî Anlatiyor... ”Benim gibi kucaklarında bebekleri bulunan kadınlarin elleri de önlerinde baÄŸlamışlardı” “Kucağımdaki altı aylık kızıma isabet eden bir kurÅŸun onun vücudunu delip geçtikten sonra göğsüme gömülmüş olmalı ki birden göğsümde bir sıcaklık hissettim. Aynı anda da bebeÄŸim haykırdı ve başı yana kaydı. Onun ölümünden bir kaç saniye sonra da kollarım gevÅŸedi ve onun ölüsünü taşıyamaz hale geldim. Ölü bebeÄŸimle birlikte yere devrildiÄŸimde sağımda ve solumda hısım-akrabalarımın ölüleri üzerime yıkıldılar “ Kaynak:Hiris HeÅŸst ve Munzur Kan AÄŸglarken http://www.zazaki.org Sitesinden alinmistir
|
|
Pile Asira Demenu Ce Cive Keji Dersim Asira Demenu den bir ailenin sira disi yasami Dede Cive Keji turklere esir dustu ve turk hapsinde vefat etti naasina Dersim topragi bile nasip olmadi... Cive Kejin oglu Qemer turklere hic teslim olmadi turklere karsi savasti ve 1990 larda vefat etti.. Xeycan (hatice) kardesi Kazim ile turklere cocuk yasta esir dustuler...asagida onun anlatimlarini okuyabilirsiniz ayrica www.mamekiye.de sesli konusmasini dinleyebilirsiniz..
Foto Kaynak: www.mamekiye.de Usene Cive Keji Dere Lacide turklere esir dustu sonradan esir dusen butun kafileyi Koo Sure getirdiler onun ve Hese Gewenin orda Kellesini kestiler bir suru kitap ve dergide “mechul” Dersimli esir olarak gecen yukardaki bu iki adet fotograf Demenu asireti Lideri Cive Keji’n turklere Dere Lacide esir dusen ogluna aittir
“kalktım ki ne göreyim, bir sürü çocuk. kimisini bağırsakları dışarıda toplamaya çalışıyor, kiminin kolu yok, ay ışığının altında kan parlıyor. ama yine de can havliyle koÅŸmaya çalışıyorlar. dedim "kimse yok, niye koÅŸuyoruz?" abim, "gaz getirip yakacaklar, bir an önce gidelim" dedi. o çocuklar, tümü dağıldık saÄŸa sola. bir ormanda yürümeye baÅŸladık” Kaynak: Evrim Alatas, Ek Gündem, 23.7.2005
|
|
Gurdal Aksoy
Dersim Alevi Kurt Mitolojisi Raa Haq’da Dinsel Figurler 384 Sayfa Komal Yayinlari-Istanbul Subat 2006 (ayrintili bilgi icin tiklayin)
|
|
Kitap Tanitim: Dersim Alevi Kurt Mitolojisi Raa Haq’da Dinsel Figurler
Erdal Gezik
Mithra-Düzgün-Munzur ve Aguçan-Kures-Bamasur (Kaynak: Kirkbudak sayi 6, 2006) “Bu sorular, Alevi araÅŸtırmalarında ‘Kerbela, Yavuz, ve Cumhurıyet’ konuları ötesinde ilgilenmemeyi gelenek haline getiren büyük bir kesim için, anlamsız olsa da, konuyla ilgili küçük bir grup için son derece açık, ilgiye deÄŸer ve cevaplaması kolay olmayan türdendir. Peki, Aksoy, cesaretle sıraladığı bu sorulara tatmin edici cevaplar verebilmekte midir? “
|
|
Asla Unutmamak Icin ... Hic bir soze gerek birakmiyan turklerin Dersimde isledigi Jenosidin (soykirimin) tanigi bir fotograf… Katliam icin toplanan Dersimliler Kadinlar, Cocuklar... ve arkada ellerinde silahlari turk askerleri… Halvori Koyu 14 agustos 1938, 217 kisi katl edilmeden evel.... Kaynak : Mehmet Capanin Dere Laci Destani Album kapagi Bone Ma Arsivinden alinmistir Etno Muzik Yapim istanbul 2005
fotografi ayrintili gormek icin yan tarafi tiklayin....
|
|
Soldan Saga: Tarih 1890 Seyit Riza (Dersim Lideri Idam:1937), Seyit Riza’nin Babasi Seyit Ibrahim,Yusuf Aga ve Oglu . |
|
Mehmet Bayrak’la Roportaj: Barlas BEYAZTAÅžS – Ãœmit KAYA Kaynak: Dersimde IKLIM Gazetesi Dersim Dini Raa Heq ile ilgili enteresan bir Roportaj
|
|
Yayina Hazirlanyan:Emirali Yagan Ozgur Politika Gazetesi Kasim 2004 “ÇemiÅŸgezek’e 14 Kilometre uzaklıkta, AliboÄŸazı’nın giriÅŸinde, üç köy ve mezralarından toplanmış çocuklar ve kadınlardan oluÅŸan bin kiÅŸilik bir kafileyi Uskéx köyünde, bir koyun ağılına tepeleme doldurdular. Ãœzerine gazyağı dökülüp ateÅŸe verilmiÅŸ boÄŸayı ağıla saldılar. Hareket etmekte zorlanan kalabalığın ortasına dalan. boÄŸa can havliyle ezip geçti önüne geleni, anneler kucaklarındaki bebekleri düşürdü ayak altına, o izdiham içinde ağılın çeperi patladı. Çeperden taÅŸan, savrulan kalabalığın üzerine ağır makineliler kusmaya baÅŸladı. O kurÅŸun yaÄŸmuru altında ne kadar zaman geçti bilmiyorum. Tekini saÄŸ bırakmadılar. Ölü yaralı kim varsa süngülerle deÅŸip, biçip üst üste yığdılar. Ayaklarına dolanan sabi çocukları yığının üzerine süngü uçlarına takarak savurdular. Sonra da, gözlerimizin önünde gaz döküp ölü çocuklarımızdan, kadınlarımızdan yığını ateÅŸe verdiler.”
|
|
Dersim Janosidine “EVET”diyen “Mebus” turk Bilim Adamlari (Docent, Prof. Ord. Prof) Turklerin “ilim ve irfan” yuvalari dedikleri universitelerde docentlik, prof’luk ve Ord.profluk yapan ilim ve irfan bekcileri dahasi “etik” bekcileri ayni zamanda “Tunceli kanunlari” yapildiginda ve uygulandiginda turk parlementosunda “millet vekili”olarak yer aliyorlardi ve bir toplumun Jenoside ugratilmasina “evet”diye el kaldiriyordu…bu turk ilim ve irfani bu turk etigi olmali. 21 sirada yer alan Prof .Fahri Ecevit Kurt ve Dersim dusmani Bulent Ecevitin babasidir 48 sirada yer alan Prof. Hasan Resit Tankut yeminli Dersim dusmani ve Dersim Hakkinda cok kapsamli yazilari olan zattir o TC devletine Dersim’in yok edilmesi icin epey rapor sunan kisidirde ayni zamanda… butun listeyi gormek icin yan tarafi tiklayin.. Kaynak: Ismail Besikci Tunceli Kanunu Ve Dersim Jenosidi Wesanen Rewsen 1991 Bonn/Almanya Sayfa: 141-148
|
|
Celal Bayar Basbakanlik Donemi(1937-1939) Nursen Mazici /Der Yayinlari/istanbul Sayfa 233 “Dersimden oldukça uzak yerlerde kız ve Erkek yati Mekteplerinin de açılması ve bu mekteplerde Dersimden getirilecek olan beÅŸ yaşını doldurmus kiz ve Erkekler okutturulup böyütülmesi ve muvezi sarette yetiÅŸtirilecek olan bunlar yekdigerile Evlendirilerek Baba ve Analarından mevrus enval ve arazileri içinde birer Türk Yuvası kurmaları temin ve bu suretle Türk Kültürünün Dersimde esaslı bir surette yerleÅŸtirilmiÅŸ olacağı düşünülmektedir” e) Gruba mensup çocuklarıi zorla bir baÅŸka gruba nakletmek (birlesmis milletlerin 1948 yilinda jenosidle ilgili aldigi kararin e bendi) 9 Aralik 1948 de imzalanmistir
|
|
Kaynak: Munzur Dersim Etnografya Dergisi Sayi 22 yil 6 Ankara Sayfa 4-17 Dersim inanci RAA HAQ da oruç * Huseyin Cakmak
|
|
BİR KUTSAL GÖREV, BIR KUTSAL HEYECAN Dersim Harekât ve Namusumu Koruyacak Silah!
Sabiha Gokcen Ataturkle Bir Omur Anilari Kaleme Alan Oktay Verel 2. Basim Altin Kitaplar 1996 Istanbu Sayfa 111-126
|
|
Dersim Jenosidi-Soykirimi Mimarlarindan C.Bayar’in basbakanlik donemi aslinda Dersimlilerin Jenosidini gerceklestirmek icin ozel bir gorevdir.. Celal Bayar Basbakanlik Donemi(1937-1939) Nursen Mazici /Der Yayinlari/istanbul Sayfa: 74-86 C.Bayar "Ey Dersim halkı, eÄŸer silahlarınızı terk ederseniz sizin için kollarımız hazırdır. Merhametimiz büyüktür, fakat gazabımız daha büyüktür. DilediÄŸinizi seçmek sizin elinizdedir"
|
|
turkler Dersimde gerceklestirdikleri soykirimi/Jenosidi askeri bakis acisiyla onemli bir belge arz etmekte olan asagidaki kitaptan ekte 8 kroki gormektesiniz. Kaynak: turkiye cumhuriyetinde ayaklanmalar (1924-1938) t.c genelkurmay harp tarihi baskanligi resmi yayinlari, seri no:8ankara gnkur. basimevi 1972°°°°490 sayfa Yayina hazirlayan Kurmay Albay R.Halli
|
|
Dersim Soykirimi-Jonosidini Konu edinen 28 haziran 1987 25 sayili Nokta Dergisinin Kapagi “50. yilinda Dersim Isyani” turklerin her zaman “isyan” dedigi olgunun “isyan” degil ozunde Planli Programli soykirim oldugu Derginin konuyu islemesinde acik bir sekilde ortaya konulmaktadir...
|
|
Dersim Lideri Sayit Rizanin Axdad daki Evinin Simdiki Hali Kaynak:Huseyin Elci Arsivinden
|
|
Dersim Nufusunun Statigi 1935- 1940 yillari arasinda 11851 insan kayip tabiiki bu turklerin isledigi Janosidin hacmini belirlemez ancak bize cok kucuk bir ip ucu verir.. Kaynak:Tunceli 1973 il yilligi (Tunceli valiligi)Sayfa 47 -Belge ektedir-
|
|
Sanatı ve savaşı birlikte işleyen insan Alişer ve bugün de yaşamıyla Kürt kadınınca örnek alınan Zarife hanim Kaynak:Kocgiri Ulusal Kurtulus Hareketi Evin Cicek Apec yayinlari
|
|
Aliser Efendinin ve Zarife Xanimin turkler tarafindan kurulan tuzak sonucu olduruldukleri bolgenin/magaranin simdiki hali Kaynak: Huseyin Elci Arsivinden
|
|
Soykirima Katilmis turk askerinin anlatimi Kanynak: Belge ve Taniklariyla Dersim Direnisleri/istanbul ayfa:393-96 M.Kalman ASKER A.DEMÄ°RTAÅž "Köylüleri topluyorduk, bir araya getirip 'sizleri koruyacağız, kurtaracağız' diyerek dere kenarlarına veya uygun gördüğümüz yerlere götürüp makinalı tüfeklerle tarıyorduk. Kadın, çocuk, bebe, ihtiyar, genç demeden hepsini, hepsini öldürüyorduk. Subaylar hiçbir aleviyi sag koymayın, öldürün diyorlardı. Daha sonra cesetlerin başına erler kurtlar gibi üşüşüyorlardı. Kollarını sıvazlayıp bilezik, kolye gibi altınları kapmak için hırslı bir yarış baÅŸlıyordu. Kadınlar için altın takmanın önemi büyük olduÄŸundan kolları parçalayarak, keserek altınlar kapışılıyordu. Hatta altın diÅŸler de alınıyordu, alevi öldürüp cennete gitmek, altınlarına da sahip olup bu dünyada da rahat yaÅŸamak o günlerde önemliydi. Velhasıl birçok köyde benzer bu tür ÅŸeyler yapıldı. Bugün Kars'ta Dersim zenginleri var. Bunların zenginlikleri oradan kalma “"Bir gün, 4-5 yaÅŸlarında bir çocuÄŸu komutan bana göstererek 'öldür' dedi. Ben yapamam deyince, yüzbaşı rütbesindeki komutanım çocuÄŸu ayağından tuttu. Güçlü ve kuvvetli elleriyle yanı başındaki kayalara başı gelecek ÅŸekilde kaldırıp, kaldırıp vurmaya baÅŸladı”
|
|
Dersim Jenosidi Taniklar ŞÜKRÃœ LAÇIN'Ä°N YAÅžADIKLARI Kaynak:Belge ve taniklariyla Dersim Direnisleri M.Kalman Sayfa 406-414 /1995 istanbulTarih “14 AÄŸustos'tu. Ä°smi okunanları ellerinden birbirlerine baÄŸlayarak kafile kafile götürmeye baÅŸladılar. Aradan on dakika geçmeden silah sesleri duyuldu. Patlayan bu silahların kurÅŸunlanan o suzsuz zavallı insanların vücutlarını delik deÅŸik ediyordu”
|
|
ASÄ°MÄ°LASYON POLÄ°TÄ°KASI MÄ°SYONER SIDIKA AVAR Kaynak:Belge ve taniklariyle Dersim Direnisleri Sayfa:442-51 M.Kalman "Eskiler yeni kardeÅŸlere çok güzel önderlik ediyorlardı. Bilhassa lisan öğrenmede. Türkçe sorulmayan soruları cevaplandırmıyor, sorunun Türkçesini öğretip cevaplıyorlardı. Bana bile aynı usulü uyguluyor, Kürtçe bir kelimenin manasını sorÂduÄŸumda ve tercüman lazım olduÄŸunda "Ben Kürtçe bilmiyorum" deÂyip iÅŸin içinderl sıyrılıyorlardı. Hepsi de bu lisanı bildiÄŸi için utanıyor gibiydiler.”
|
|
turk Misyoner Sidika Avar Amerikada Kizilderililere Uygulanan “BEYAZ“ jenosid metodunu Dersimli Kiz cocuklara uyguluyor fiziki jenosidden kat kat etkili olan “RUHI“ jenosidin bu mimarini kendi anilarindan okumak gerekiyor DAÄž ÇİÇEKLERÄ°M (Kitabin tumu PDF formatinda Ektedir 398 sayfa)YAZAR: SIDIKA AVAR (ANILARINDAN BÄ°REBÄ°R DERLENMÄ°ÅžTÄ°R) Öğretmen Yayınları:15,Anılar dizisi:4 Kapak:Cemalettin GÃœZELOÄžLU
|
|
Anti- Dersim Yayinlar
|
|
Yabancilarin Gozuyle Dersim Dini KIZILBAÅž KÃœRTLERÄ° ZÄ°YARET (1858) G.W. Dunmore Kaynak: Kurtler Ve Alevilik Sayfa 297-300 Mehmet Bayrak
|
|
Yabancilarin Gozuyle Dersim Dini DERSÄ°M KÃœRTLERÄ°NÄ°N DÄ°NÄ° (1911) Rev. Henry Riggs “Bana önce biz Hıristiyanların inandıÂğı Tanrı'nın nerede bulunduÄŸunu sordu. Ona "her yerde hazır bulunan Tanrı" fikÂrimizi söyledim fakat bu onu tatmin etmedi. "Biz Tanrı'nın kullarının kalbinde bulunduÄŸuna inanırız. Her nerede dürüst bir adam varsa onun kalbinde de bir Tanrı vardır" dedi bana. “ Kaynak Mehmet Bayrak -Alevilik ve Kurtler : Sayfa 364-371
|
|
Dersim Neresi? Cografyasi ve Etnik Yapisi Nedir? Kirmancki Konusan Dersimlilerin Kendi Ulkeleri hakkindaki belirlemeleri sudur: Kendilerine: Kirmanc Dillerine : Kirmancki Ulkelerine : Kirmanciye Dinlerine: Raye, Raa Heqi, Heq, Kirmanc kelimeside Dersim dinini Belirtir Dersim tarihi haritalari ektedir...
|
|
DERSIM OTONOM BIR COGRAFYA VE SORUNLARI Dr. H. Çaglayan (Bu yazi yazari tarafindan Dersim dergisinin 6.sayisinda yayinlanmak uzere kaleme alinmistir)
|
|
TARİHTEN GÜNÜMÜZE DERSİM KİMLİĞİ Sait ÇİYA
|
|
Dersim Dini Yapisi Uzerine Makaleler 1-Alevilik Hakkindaki 19. Yüzyil Misyoner Kayitlarina Elestirel Bir Bakis ve Ali Gako’nun Öyküsü Ayfer Karakaya-Stump 2-Alevi Kürtler’in etnik kimligi üzerine tartisma"Aslini inkar eden haramzadedir!" Martin van Bruinessen 3-Dersim Ä°Inancıi’nda YILAN VE TARÄ°IKAT DEÄžGNEÄžGÄ°I (Munzir Comerd)
|
|
Dersim Inancı’nda DUZGIN (ASPARÊ ASTORÊ KIMETI /DORUAT’IN SÃœVARISI)Can ile Cihanın Tanrısı, Rehberi ve Himayesidir!Dersim’in Sultanı ve Kumandanı Duzgın’dır. Ayrıca Dersim’deki Kutsal Yer ve Yatırların da Başıdır.Duzgın Aydınlığı Simgeliyor, Evdıl Musa’ysa Karanlığı!Evdıl Musa’nın Askerleri’ne Karşı Duzgın’ın Askerleri Duruyor. Munzır COMERD
|
|
Dersim Inancı’nda HIZIR (ASPARÊ ASTORÊ QIRI/ BOZAT’IN SÃœVARISI)Yalnız Çharekli AÅŸiret Tanrısı DeÄŸil, Bütün Dünyanındır!Her Yerde Hazır ve Nazırdır!Dara Düşenin Dostu ve Kurtarıcılar Kurtarıcısıdır!Yoksulların, YaÅŸlıların ve Kimsesizlerin Babasıdır!ONUN RESMI MEKÂNI: BAZI DERSIM GÖLLERIDIR!Her Yıl “Hızır Ayı” GeldiÄŸinde Dersimlileri Ziyaret Etmektedir! Munzır COMERD
|
|
1935 Dersim icin turk hukumetinin cikardigi Janosid Kanunu Dersim Jenosidini Hazirlayan turklerin meshur tunceli kanunlari, kanunlar turk cumhurbaskani icin bile son derece radikal icralar icermekte olmali ki PKK ile savasta S.demirel “bana tunceli kanunlari aldiramazsiniz” demisti iste o turk kanunlari yada Dersimin Jenosid FERMANI Tunceli vilâyetinin idaresi hakkında kanun (Resmi Gazete ile neÅŸir ve ilân : 2/1/1936 - Sayı : 3195) Kabul Tarihi 25.XII-1935 NO 2S84
|
|
DERSİM SOYKIRIMININ KRONOLOJİSİ (Kaynak: SEYFİ CENGİZ, DERSİM VE ZAZA TARİHİ SÖZLÜ GELENEK VE TARİHSEL GERÇEK, V. BÖLÜM)
|
|
Dersime Resmi Kemalist Bakislar... Tunceli (Dersim) meselesi hakikatla yuz yuze , cumhuriyet gazetesi 29 haziran 1937 Y.Mazhar Aren "Onlarda zeka denilen ÅŸey, ÅŸikarını pençesinden kaçırmak, ÅŸikar olduÄŸu pençeden kurtulmak için bazı canavarların gösterdiÄŸi insiyaki halden baÅŸka birÅŸey addolunmamalıdu" "Dersim, et Dersim, kabuk Dersim, Dersim'in ıslahına gerek yok. Temdide (iÅŸi uzatmaya) gerek yok. Dersim'i boÅŸaltmak gerek. Biz yapmasak bu iÅŸ çocuklarımızın üstünde kalacaktir” YÃœZ SENELÄ°K DERSIM İŞİ ŞİFA YOLUNDA TAN GAZETESÄ°, 15 HAZÄ°RAN 1937 Ahmet Emin YALMAN
|
|
İddianamede Dersim Kaynak:Belgelerle Dersim Raporlari Faik Bulut -Yon yayinlari 1991 Intanbul Sayfa 165-178 C. müddei umumisi (C. savcısı) Hatemi Şahamoğlu iddianemesini tavzih edeceğinden (açıklayacağından) bahsile söz istedi ve kendisine söz verildi....
|
|
Gazete Kupurleri Dersim Jenosidi Hakkinda 1936-38 yillarinda yayinlanmis gazete kupurlerinden 40 tanesini yayinliyoruz kupurun ustune tiklayiniz kupuru buyuk gormek icin
|
|
Bir Fotograf Bin Kelimedir -1- 1937-38 dusununun kapali kutu olan Dersimde Jenosidi isleyen turklerin cektigi 3-5 fotograf tarafli bir cekim olsada bize jenosidin hacmine isik tutmakta.. Bir Dersim jonesid agidinda soyle bir soylem vardi “biz dedik bu kafirler (turkler) bizi toplamislar kerbelaya getiriyorlar meger kerbelayi buraya getirmisler” adli dize ve fotograflar bir butunluk arz etmekte..
|
|
Dersimlilerin Soykirimina katilan turk askerlerine verilen madalya (26.8.1938) kaynak: www.gelawej.org buyuk gorebilem icin tiklayin. Bakiniz Ekte diger Belgeler..
|
|
KEMALÄ°ST TÃœRK MÄ°LLÄ°YETÇİLİĞİNE KARÅžI ALEVÄ° KÃœRTLER Dersim AleviliÄŸi ve Mustafa Kemal'e Karşı I. Kürt Ayaklanmasi’ndaki Rolü(Koçkiri, 1919-1921) Hans-Lukas KÄ°ESER Kaynak Munzur (Dersim etnografya dergisi) 2001 Ankara Sayi 5 Sayfa 3-35
|
|
Kocgiri Soykirimi/ Jenodisi Hakkinda Bazi Yazilar 1-Sosyalizm Ansiklopedisi Cilt 6 sayfa 1905-7-8 Koçgiri Ayaklanması 2-Yazar Evin Çiçek ve "Koçgiri Ulusal Kurtuluş Hareketi" üzerine bir değerlendirme Dr. Ali KILIÇ
|
|
Dersim Lideri Seyit Riza Hakkinda Yazilar Ve Analizlir 1-Seyit Riza Desmala Sure Dergisi Sayi 4 Yil 1992 Sayfa 23-24
|
|
Seyit Rizaya Resmi Bakis-Analiz Seyit Riza ve Dersimliler Hakkinda turklerin asil dusuncesini “sansursuz” yazan ve aslinda Dersim Hakkinda turk devletinin asil fikrini temsil eden Nasit Hakki gazeteci-ajan olarak Seyit Riza Hakkindaki bu yazisi kayda deger bir yazidir Kaynak: Nasit Hakki Derebeyi ve Dersim 1931 Ankara Sayfa:43-53 “Ä°ÅŸte bu Seyit Rızanin dedeleri hiç bir hükümet saygısı bilmeden Sultan Hamit devrine kadar geldiler”
|
|
Dersim Lideri Seyit Rizan’nin idami Dogum: 1862 Dersim idam:1937 elazig "Seyit Rizayi Meydana cikardik. Hava soguktu ve etrafta kimseler yoktuAma Seyit Riza Meydan insan doluymus gibi, sessizlige ve bosluga hitabetti.Evladi Kervelayme, Be gunayime, Ayvo Zulumo, Cinayeto.Evlad-i Kerbelayiz, gunahsiziz, ayiptir, zulumdur, cinayettir.)dedi.Benim tuylerim diken diken oldu. Bu yasli adam rap - rap yurudu.Cingeneyi itti.Ipi boynuna gecirdi. Sandalyeye ayagiyla tekme vurdu. Infazi yapti." ihsan Sabri ÇaÄŸlayangil’in Anıları"Atatürk gelmeden Seyit Rıza idam edilecekti" Tanju CılızoÄŸlu
|
|
Dersim Lideri Seyit Rizanin Butun Fotograflari Dersimlinin Kendi Ozune Guven Ve Gururun Diger Adi: Seyit Riza
|
|
SEYYID RIZA (1862-1937) 18 Kasım 1937'de, aralaÂrında oÄŸlunun ve kardeÅŸinin de bulunduÄŸu toplam 11 kiÅŸi Elazığ'ın BuÄŸday meydanında idam edildi. Ä°damdan sonre cenazeleri daragaclarindan indirilerek Elazig sokaklarinda halka teshir edildiktan sonar yakildi Kaynak :Sosyalizm Ansiklopedisi Cilt 6 sayfa 1912-13
|
|
Dersim Jenosidi Taniklar 1-SON DEVRIN DIN MAZLUMLARI Son Devrin Din Mazlumlari, Büyük Doğu Yayınlari 10. basim, Nisan 1990, adlı kitabının DOGU FACİASI bölümünden aynen alınmıştır.)NECIP FAZIL KISAKÜREK
2-Seyit Rizanin Torunu Cemila Six Hesenin Kizi Anlatiyor Kaynak Dersim Dergisi /Istanbul yil 4 sayi 8 yil 1998 Sayfa: 26-32 SENÄ°N HÄ°LE VE YALANLARIN Ä°LE BAÅžA ÇIKAMADIM BU BANA DERT OLDU, KARÅžINDA DÄ°Z ÇÖKMEDÄ°M YA, BU DA SANA DERT OLSUN !" “Bir yer kazılıp düzeltilmiÅŸ, orda babamın kesik başı duruyordu”
|
|
Dersim Soykirimi/Jenosid Agitlari Biz Dersimlilere uygulanan Soykirim-Jenosidi Halkimiz onlarca Agitta dile getirmis hem turklerin Dersimde isledikleri cinayetler ve Soykirim hakkinda soylenen agitlarin tarihi 1870 lere kadar gitmektedir ama asil en cok agit 1938 Jenosidi ustune soylenmistir asagida bir kacini ornek olarak vermis bulunuyoruz ilerde MP3 leri eklenecak bazi agitlarin Daha detayli bilgi icin bakiniz: 1- Dersim Turkuleri-Taye Lauke Dersimi -M.Duzgun Ankara 1992- 384 sayfa 2-Taye Kilame Dersimi-M.Cem Stokholm 1993 -317 sayfa 3-Oykuleriyle Dersim Agitlari 1 -M.Ozcan Ankara 2002-464 sayfa 4- Muhtelif Dersim Dergileri (Ware-Desmala Sure-Dersim-Munzur-Iskin-Tija Sodiri)
|
|
Bir ilginc Yazi ve Mehmet Eymur’un Babasi Mazhar Eymur "'Kodi Deresi" Kodi Deresinden Pülür"ün görünüşü" Hozat Mezarlığı" Ovacık Mezarlığı" Pülür çocukları" yüzleri hep kapalı gezen Kürt kadın tipleri" dehalet eden bir kafile" Seyit Rıza'nın evi" Pülür"ün eski aÄŸalarından Budala" Åžam uÅŸağı baÅŸlarından birkaç tip" Munzur suyundan geçerken" meÅŸhur Dajık Baba'" gibi notlar düşülmüştü. Kaynak: www.atin.org
|
|
An Almost Forgotten Massacre: Dersim, 1937-38 (ingilizce) Martin van Bruinessen The Suppression of the Dersim Rebellion in Turkey (1937-38) [excerpts from: Martin van Bruinessen, "Genocide in Kurdistan? The suppression of the Dersim rebellion in Turkey (1937-38) and the chemical war against the Iraqi Kurds (1988)", in: George J Andreopoulos (ed), Conceptual and historical dimensions of genocide. University of Pennsylvania Press, 1994, pp. 141-170. An Almost Forgotten Massacre: Dersim, 1937-38
|
|
Buyuk Dersim Yurtseveri Nuri Dersimi Hakkinda Enteresan Bir Analiz Yazi (Almanca) Mehmet Nuri Dersimi, ein asylsuchender Kurde Hans-Lukas Kieser Veröffentlicht in H.-L. Kieser (Hg.), Kurdistan und Europa. Beiträge zur kurdischen Geschichte des 19. und 20. Jahrhunderts / Regards sur l'histoire kurde (19-20e siècles), Zürich 1997, S. 187-216.Geboren.
|
|
DR. NURÄ° DERSÄ°MÄ°'DEN EŞİ FERÄ°DE HANIMA MEKTUP Kaynak:Vet.DR.M.Nuri Dersimi Dersim Ve Kurt Milli Mucadelesine Dair Hatiratim Ek-1 Sayfa:263-67 “Sen Dersim'in Åžemikan aÅŸireti namıyla yadedilen cengâver ve kahraman bir aÅŸiretin öz evlâdısın.”
|
|
“Cümleye üstündür eli Dersimin” -Aliser Efendi- Kacgirili Aliser Kaynak: Tarih Dunyasi Tarih: Yil 1 Sayi 9-- 15 Agustos 1950 kaleme alan :Jandarma Albayi Nazmi Sevgen
“AliÅŸir; zeki, fesadcı ve cesurdur, .....Haydar Bey bu iÅŸleri yapacak, baÅŸarabilecek bir adam deÄŸildir. Perdenin arkasında AliÅŸir vardır, asıl faal, muharrik olan odur. Nihayet AliÅŸiri, 1920 senesi Martında maskelerini atarak, hakikî siyasî hüviyetile Dersimde Ovacık ve Hozatta halka tahrikâmiz hitabeler verirken görüyoruz....” (Aliser efendiye ayrilan sayfada onun butun siirleri de ilerde verilecektir ayrica Dersimde yasami hakkinda baska yazlilarda eklenecektir)
|
|